Abstract:
زمینه و هدف: شعر کودک یکی از انواع ادبیات کودک است که ویژگیهای خاص خود را دارد. آهنگین و موسیقایی بودن، استفاده از اوزان و قوافی متناسب با سن آنها، زبان ساده، مضامین زیبا و عناصر خیالانگیر مهمترین ویژگیهایی است که شاعران این حوزه باید مدّنظر قرار دهند. زیبایی اشعار این گروه سنّی سبب بارور شدن ذوق موسیقایی و قریحۀ زیباییشناسی آنان خواهد شد. این جستار با هدف بازتاب زیباییشناسی ادبیات منظوم کودک با محوریت اشعار افسانه شعباننژاد، محمود کیانوش، و ناصر کشاورز انجام شده است.
روش مطالعه: روش پژوهش در پیش رو توصیفی ـ تحلیلی است که در آن داده ها و اطلاعات به روش کتابخانه ای گردآوری و نمودار فراوانی نیز ترسیم شده است.
یافته ها: شعباننژاد، کیانوش و کشاورز با استفاده از وزنهای متنوّع و شاد، قافیۀ مطلوب، ردیفهای متنوّع، انواع تکرار و جناس که مهمترین صنایع لفظی هستند و استفاده از صور خیال یعنی تشبیه، استعاره، کنایه و مجاز و نیز تشخیص، حس آمیزی، تناسب، تضاد و اغراق بر زیبایی سرودههای خود و جذب مخاطبان کودک افزوده اند.
نتیجه گیری: بررسی زیباییشناسی در سروده های کودکانه سه شاعر نشان داد در بخش مربوط به اوزان، تنوّع در سروده های کشاورز چشمگیرتر است. در استفاده از صورخیال و آرایه های بدیعی نیز، بهره گیری ناصر کشاورز از آرایه های تکرار، حس آمیزی، تناسب، تضاد و اغراق در زیباسازی و جذب مخاطب بیش از کیانوش و شعباننژاد بوده است و کیانوش در کاربرد انواع صورخیال (تشبیه، استعاره، کنایه، مجاز) و جناس و تشخیص نسبت به کشاورز و شعباننژاد توجّه بیشتری نشان داده است.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: Children's poetry is one of the types of children's literature that has its own characteristics. Rhythmic and musical, the use of weights and rhymes appropriate to their age, simple language, beautiful themes and imaginative elements are the most important features that poets in this field should consider. The beauty of the poems of this age group will fertilize their musical taste and aesthetic talent. This research has been done with the aim of reflecting the aesthetics of children's poetic literature with the focus on the poems of Afsaneh Shabannejad, Mahmoud Kianoosh and Nasser Keshavarz.
METHODOLOGY: The research method is descriptive-analytical in which data and information are collected by library method and many diagrams are drawn.
FINDINGS: Shabannejad, Kianoosh and Keshavarz using various and happy weights, desirable rhyme, various rows, types of repetition and puns which are the most important verbal industries and the use of imaginary forms such as simile, metaphor, irony and permission as well as recognition, sensibility, appropriateness , Contrast and exaggeration add to the beauty of their poems and attract the child's audience.
CONCLUSION: The study of aesthetics in the poems of three poets showed that in the section related to weights, the variety in the poems of the farmer is more significant. In the use of imaginary images and novel arrays, Nasser Keshavarz has used the arrays of repetition, sensuality, proportionality, contradiction and exaggeration in beautifying and attracting the audience more than Kianoosh and Shabannejad. Permissible) and punishment has shown more attention than the farmer and Shaban Nejad.
Machine summary:
يافته ها: شعبان نژاد، کيانوش و کشاورز با استفاده از وزنهاي متنوّع و شاد، قافيۀ مطلوب ، رديفهاي متنوّع ، انواع تکرار و جناس که مهمترين صنايع لفظي هستند و استفاده از صور خيال يعني تشبيه ، استعاره ، کنايه و مجاز و نيز تشخيص ، حس آميزي، تناسب ، تضاد و اغراق بر زيبايي سروده هاي خود و جذب مخاطبان کودک افزوده اند.
با توجّه به اين توضيحات در جستار حاضر زيباييشناسي شعر کودک در اشعار سه شاعر برجسته يعني افسانه شعبان نژاد، محمود کيانوش ، و ناصر کشاورز مورد بررسي قرار ميگيرد.
نويسنده در اين پژوهش زيبايي اشعار کشاورز را از منظر صور خيال بررسي کرده و نتيجه گرفته است تشبيه ، استعاره و تشخيص بعنوان نزديکترين صور خيال به دنياي کودکان ، بيشترين بسامد را در شعر کيانوش دارد.
بطور کلّي در بکار بردن وزن براي شعر کودک بايد چند نکته را مدّنظر داشته باشيم : از وزنهاي کوتاه استفاده کنيم : «يک عالمه برف ، دوروبر ماست ، يک دانه پارو، در دست باباست / او کرده پارو، اين برفها را، يخ کرده دستش ، از سوز سرما/ با اينکه کارش ، خيلي زياد است ، از خنده هايش ، پيداست شاد است / اي کاش ميشد، خورشيد باشم ، بر دست بابا، گرما بپاشم » (کشاورز، ١٣٨٥: ١٤).
نمودار ٩-فراواني تناسب در شعر سه شاعر (رجوع شود به تصویر صفحه) کشاورز بيش از ديگر شاعران از اين آرايه استفاده کرده است و پس از او به ترتيب کيانوش و شعبان نژاد قرار ميگيرند.