Abstract:
پژوهش پیش رو سعی دارد تا با بهرهگیری از تصاویر ماهوارهای MODIS، درجه حرارت شبانه سطح زمین را در شهر تهران و حومه آن مورد واکاوی قرار دهد. بدین منظور ویژگیهای درجه حرارت شبانه در شهر تهران و حومه آن از طریق دادههای MOD11A2 نسخه 6 به صورت میانگینهای 8 روزه برای شب (22:30) با قدرت تفکیک 1 کیلومتر طی سالهای 2000 تا 2021 جمعآوری شدند. سری زمانی درجه حرارت سطح زمین در مرکز و حومه شهر تهران بدست آمد و از طریق آن سری زمانی شدت جزیره حرارتی سطح زمین طی شب محاسبه گردید. یافتههای پژوهش نشان داد که روند تغییرات درجه حرارت شبانه در مرکز شهر تهران کاملا متفاوت از حومه آن است بدین صورت که همزمان با افزایش معنادار درجه حرارت شبانه سطح زمین در حومه شهر، روند معناداری در درجه حرارت شبانه سطح زمین در مرکز شهر مشاهده نمیشود. از این رو آهنگ شتابان افزایش درجه حرارت شبانه در حومه شهر نسبت به مرکز آن، روند نزولی جزیره حرارتی سطح شهر را سبب شده است بدین صورت که در مقیاس فصلی و سالانه روند کاهشی شدت جزیره حرارتی سطح شهر در سطح اطمینان 99 درصد معنادار بوده است. با توجه به نتایج بدست آمده می توان اظهار داشت، اگرچه در سالهای اخیر زمین گرمتر شده است ولی میزان گرم شدن مرکز شهر و حومه آن به یک اندازه نبوده است بنابراین شدت جزیره حرارتی شبانه سطح زمین در تهران یک روند کاهشی معنادار را به صورت فصلی و سالانه ثبت کرده است.
This research tries to investigate the nighttime land surface temperature (NLST) (22:30) in Tehran City and its suburbs by using MODIS satellite images from 2000 to 2021. In this regard, NLST characteristics in the urban and suburbs of Tehran were obtained through the MOD11A2 Version 6 product. These data provide an average 8-day per-pixel land surface temperature with a 1-kilometer spatial resolution in a 1200 by 1200 km grid. The NLST time series were obtained for the urban and suburbs, through which the nighttime surface urban heat island (NSUHI) time series were calculated. The results showed that the trend of NLST in the urban is completely different from suburbs. Although NLST shows a significant declining trend in the suburbs, it does not show any significant trend in the urban, Hence the further increase of NLST in the suburbs has caused the downward trend of NSUHI. The results of Mann-Kendall showed that the NSUHI time series had experienced a decreasing trend seasonally and annually, which is significant at the 99% confidence level. Although the earth has become warmer in recent years, the rate of warming in the urban and suburbs has not been the same, so NSUHI in Tehran has recorded a significant downward trend seasonally and annually.
Machine summary:
با توجه به نتایج بدست آمده می توان اظهار داشت، اگرچه در سالهای اخیر زمین گرمتر شده است ولی میزان گرم شدن مرکز شهر و حومه آن به یک اندازه نبوده است بنابراین شدت جزیره حرارتی شبانه سطح زمین در تهران یک روند کاهشی معنادار را به صورت فصلی و سالانه ثبت کرده است.
ir Urban Heat Island Howard Oke Chandler تحقیقات زیادی در مناطق مختلف جهان در مورد ویژگیهای جزیره حرارتی شهر و ویژگیها و پیامدهای آن انجام شده است رویکردهای تجربی مبتنی بر درجه حرارت هوا یا LST 1 غالبا سعی در برقراری ارتباط میان شدت UHI و تغییر در شاخصهای توصیفی شهرها دارند در همین راستا خصوصیات بیوفیزیکی (پوشش گیاهی و سطوح نفوذناپذیر)، شاخصهای اجتماعی- اقتصادی (تراکم جمعیت، تراکم ساختمان و تراکم ترافیک) و ویژگیهای اقلیمی شهرها (بارش، تبخیرو تعرق و باد) بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند.
پژوهشهای متفاوتی در رابطه با جزیره حراتی شهر تهران انجام شده است که بیشتر آنها از تصاویر Land Surface Temperature Weng Holderness Zhou Manoli Kim and Baik Kammuang Yamamoto Yang Memon Earl Li Ramamurthy and Bou-Zeid Scott Ritchie and Roser ماهوارههای لندست و استر استفاده کردهاند (مانند صادقی نیا و همکاران (1391) و توتاخانه و رمضانی (1398)) از آنجا که این دادهها، دمای سطح زمین را قبل از ظهر اندازهگیری میکنند و در آن زمان، درجه حرارت سطوح خاک معمولا بیشتر از سایر سطوح است، بنابراین امکان محاسبه جزیره حرارتی به صورت واقعی مهیا نیست، از طرف دیگر، دادههای مذکور فاقد مشاهدات روزانه هستند و معمولا بازههای زمانی به صورت انتخابی مورد بررسی قرار میگیرند لذا درک رفتار جزیره حرارتی طی زمان ناقص و مبهم خواهد ماند.