Abstract:
بدون شک "سودآوری" همیشه نیروی محرکه و زیربنایی پشت همه پیشرفت هاست. اما چون هر سکه دو رو دارد؛ رقابت فزاینده شرکت‌های تجاری، کیفیت، شفافیت، محیط و جامعه را به طور کلی تحت تاثیر قرار می‌دهد و همزیستی مسالمت آمیز تجارت و جامعه را به خطر می‌اندازد. بدین روی مسئولیت اجتماعی می‌گوید آنچه را از مردم به دست آوردهاید به آنها بازگردانید. در مسئولیت اجتماعی نوین، جامعه تنها یکی از ذی نفعان نیست بلکه، هدف اصلی است. در نوشتار حاضر با روشی توصیفی تحلیلی به بررسی این موضوع در فقه و رویه شرکت‌های فراملی پرداخته شده است. مفهوم مسئولیت اجتماعی در آیات قران کریم و روایات مختلف مورد تاکید می‌باشد اما سوال این است که دامنه مسئولیت اجتماعی منعکس در نظام نامه مصوب 1398 صنعت نفت ایران و وسعت منطقهای و موضوعی آن منطبق بر رویه شرکت‌های فراملی بین المللی در حوزه مسئولیت اجتماعی است و اینکه اساسا این دامنه گسترده موضوعی از بهداشت تا راه سازی و... آنهم صرفا برای قلمرو سرزمینی ایران صحیح می‌باشد؟ آنچه در ایران تحت مسئولیت اجتماعی در صنعت نفت وارد شده است با مفهوم، رویه و رویکرد عملی سایر کشورها متفاوت است.
It is well agreed that "profitability" is a driving force behind all progress. Yet, there are two sides to the coin: (1) increasing competition affects trade competition, quality, transparency, the environment and society in general, and (2) jeopardizes the peaceful coexistence of business and society. Social responsibility holds “give back what you got from people.” In the new social responsibility, society is not only one of the stakeholders but also the main goal. The concept of social responsibility has been emphasized in verses of the Holy Quran and various narrations. In the present study, this issue has been studied in the jurisprudence and practice of transnational companies with a descriptive-analytical method. The study investigates the scope of social responsibility reflected in the regulations approved by the Iranian Oil Industry in 2019 and its regional and thematic scope in accordance with the practice of international transnational companies in the field of responsibility to see if it is social and if the wide range of issues, from health to road construction, etc. are valid only for the territory of Iran. What has been introduced in Iran under social responsibility is that the oil industry is different from the concept, procedure and practical approach of other countries.
Machine summary:
مفهوم مسئوليت اجتماعي در آيات قران کريم و روايات مختلف مورد تاکيد مي باشد اما سوال اين است که دامنه مسئوليت اجتماعي منعکس در نظام نامه مصوب ١٣٩٨ صنعت نفت ايران و وسعت منطقه اي و موضوعي آن منطبق بر رويه شرکت هاي فراملي بين المللي در حوزه مسئوليت اجتماعي است و اينکه اساسا اين دامنه گسترده موضوعي از بهداشت تا راه سازي و ...
نمونه هاي قابل توجه شامل مدل کارول ، مدل حلال و مدل آکرمن ٣ است , Gayatri, Vipul, Shraddha ,Amit Kumar ) (٢٠١٢:٥ هر کدام از اين مدل ها وظايف و ارکاني براي مسئوليت اجتماعي برمي شمارد که بايد در ايران نيز مشخص شود از کدام يک از اين مدل ها در تدوين قانون و نظامنامه مرتبط در عرصه صنعت نفت بهره برده ايم .
(مفيديان ، ١٣٩٦: ٨) دو راه اصلي که در آن اتحاديه اروپا و کشورهاي عضو اتحاديه اروپا ميتوانند تمامي شرکت هاي بزرگ را ملزم به رعايت اصول قانوني خود که فراتر از اصول موجود در کشورهاي سرمايه پذير(محل فعاليت هاي عملياتي) است بنمايند شامل موارد زير است : اول ، برقراري محدوديت هاي تجاري که ميتواند به شکل جلوگيري از صادرات و يا واردات کالاهاي مضر به حقوق بشر و محيط زيست باشد و دوم ، موافقتنامه هاي تجارت آزاد استثنايي با عنوان تجارت ترجيحي را در اولويت خود قرار دهد.
1 اتحاديه اروپا خود را موظف به تنظيم و کنترل شرکت هاي بزرگ ميداند تا از نقض حقوق بشر و محيط زيست جلوگيري بعمل آورد، و براي اجراي موثر اين امر مکانيسم هايي قانوني ارايه ميکند که شامل بررسي، مجازات ، و جبران چنين نقض هايي است .
(
, 
, 
)
