Abstract:
پس از انقلاب صنعتی، تخریب گسترده محیطزیست دغدغهای را در میان نخبگان محیطزیستی به وجود آورد تا به ارائه راهکارهایی برای بازگرداندن بومسازگانهایی تخریب شده به وضعیت مطلوب و یا پیش از تخریب بپردازند. هدف پژوهش حاضر، تبیین مفهوم بازسازی بومشناختی (احیای اکوسیستمی) در سطح بومسازگان (اکوسیستم) و تشریح پیوند آن با توسعه پایدار شهری است. در پژوهش حاضر از روش مرور و تحلیل اسنادی بهره گرفته شد. یافتهها حاکی از آن بود که با نگرش بومسازگانی به تاثیرات بازسازی بومسازگانی بر شهرها، میتوان آنها را در دو مقیاس "سیمای سرزمین در مقیاس شهر" و "شهر به عنوان بخشی از یک بومسازگان یکپارچه" بررسی نمود. در هر دو مقیاس، بازسازی بومشناختی موجب بازسازی و توسعه پایداری شهری میگردد؛ اما به طور کلی میتوان گفت خصوصا در شرایطی که شهر به عنوان بخشی از بومسازگانی کلان مدنظر قرار گیرد و بازسازی در مناطقی که پتانسیل و تنوع بالای حیات دارند مثل مناطق حفاظت شده اتفاق بیافتد، شهر شاهد اثرات مثبت بیشتری خواهد بود. در برنامههای مدیریتی و همچنین اسناد فرادست کلان شهر مشهد دیدگاه بومسازگانی به تازگی مورد توجه قرارگرفته است. در این مطالعه به مواردی از برنامههای بازسازی بوم شناختی در راستای اسناد فرادست و در جهت دستیابی به توسعه پایدار در این کلانشهر اشاره و پیشنهاداتی کاربردی در این مسیر ارائه شده است. نتایج پژوهش حاضر در قالب مدل مفهومی "بازسازی بومسازگانی و پایداری شهری" ارائه شد تا نشان دهد چگونه بازسازی بومسازگانی پیشبایست و لازمه تحقق پایداری شهری است.
After the Industrial Revolution, widespread environmental degradation raised concerns among environmental elites to provide solutions to restore degraded or pre-degraded ecosystems. The purpose of this study is to explain the concept of ecological reconstruction at the level of ecologists and to explain its connection with sustainable urban development. The present study used documentary review and analysis method. The findings indicated that with the attitude of ecosystems to the effects of ecosystem reconstruction on cities, they can be examined in two scales: "Landscape at the city level" and "City as part of an integrated ecosystem". At both scales, ecological restoration leads to the rehabitation and development of urban sustainability; But in general, it can be said that the city will see more positive effects, especially if the city is considered as part of large-scale ecosystems and reconstruction takes place in areas with high potential and diversity of life, such as protected areas. In management programs as well as documents above the metropolis of Mashhad, the view of eco-construction has recently been considered. In this study, some cases of ecological reconstruction programs in line with upstream documents and in order to achieve sustainable development in this metropolis have been pointed out and practical suggestions in this direction have been presented. The results of the present study were presented in the form of a conceptual model of "ecological reconstruction and urban sustainability" to show how ecological reconstruction is a prerequisite and necessary for the realization of urban sustainability.
Machine summary:
در هر دو مقياس ، بازسازي بوم شناختي موجب بازسازي و توسعه پايداري شهري ميگردد؛ اما به طورکلي مي توان گفت خصوصا در شرايطي که شهر به عنوان بخشي از بوم سازگاني کلان مدنظر قرار گيرد و بازسازي در مناطقي که پتانسيل و تنوع بالاي حيات دارند مثل مناطق حفاظت شده اتفاق بيافتد، شهر شاهد اثرات مثبت بيشتري خواهد بود.
در سال هاي اخير، پژوهش هايي در حوزه بازسازي اکولوژيک توسط پژوهشگران ايراني صورت گرفته (طرازکار و همکاران ، ١٣٩٥: ٢٢؛ بيگلر فدافن و دانه کار، ١٣٩٦: ٧؛ محمدي روزبهاني و همکاران ، ١٣٩٧: ٣١؛ فولادي و همکاران ، ١٣٩٩)، ليکن اين پژوهش ها عمدتا بر محيط زيست طبيعي متمرکز بوده اند.
اهم اين تحقيقات عبارت اند از: پژوهش هاي چونهاي ٤و همکاران (٢٠٠٩) با عنوان «پيشرفت تحقيق در زمينه حفاظت و بازسازي تالاب هاي شهري»، يو٥ و همکاران (٢٠١٢) با عنوان «برنامه ريزي بازسازي اکولوژيکي مبتني بر اتصال در يک منطقه شهري»، استنديش ٦ و همکاران (٢٠١٣) با عنوان «بهبود زندگي در شهر: گزينه هايي براي بازسازي محيط زيستي در مناظر شهري و چگونگي تأثير اين موارد بر تعامل بين مردم و طبيعت »، المکويست ٧ و همکاران (٢٠١٥) با عنوان «مزاياي بازيابي خدمات بوم سازگان در مناطق شهري» و لي و زنگ ٨ (٢٠١٨) با عنوان «مطالعه عملکرد برنامه ريزي سيستم فضاي سبز شهري در مناطق پرتراکم شهري بر اساس مفهوم بازسازي اکولوژيکي و تعميرات شهري».
در سطح بين المللي، سازمان ملل براي دست يابي به توسعه پايدار هفده هدف کلان تعريف کرده و براي هر يک از اهداف کلان ، اهداف خرد و شاخص هاي سنجش تعيين نموده است (سازمان حفاظت محيط زيست ، ١٣٩٥) که بسياري از آن ها با بازسازي بوم سازگاني و بوم شناختي قابل تحقق هستند.