Abstract:
همواره رویدادهای تاریخی در برشی از زمان و در صحنهای به نام مکان آشکار میشوند. عنوان بسیاری از مکانها تحت تأثیر عوامل گوناگونی بر یک مکان جغرافیایی، نامگذاری میشوند. دستگردان، نام روستایی است که بر اساس ویژگیها و موقعیت جغرافیایی در دورههای گذشته با اندکی تغییر بر این مکان خاص اطلاق میشده است. در حال حاضر روستایی بدین نام در بخش دستگردان طبس ،در شرق ایران، قرار دارد. تشخیص حقیقی این جاینام، ضرورت انجام این پژوهش را فراهم نمود. این تحقیق با ماهیت تاریخی– تحلیلی انجام گرفته و یافتهاندوزی دادهها مبتنی بر بررسیهای میدانی باستانشناسی و مطالعه منابع کتابخانهای است. این پژوهش در نظر دارد با مطالعه جغرافیای تاریخی دستگردان و بررسی ریشهشناختی جغرافیایی و تأثیرپذیری آن از منظر واقعیتهای تاریخی و فرهنگی منطقه بپردازد. واژه دستگردان از نظر معنا و همآوایی با واژههای «دستگرد» مشابه و همریشه است. جستجو در منابع و متون اسلامی نشان میدهد که در گذشته شهرهای متعددی با نام دستگرد وجود داشته است. ریشهشناسی دستگرد با مفاهیم «زمین زراعی» و «خانهای در حصار» معنا مییابد. بهنظر میرسد این دو مفهوم ارتباط معنایی مشترکی با واژه دستگردان دارند. نتایج مطالعه این تحقیق نشان میدهد؛ ویژگی ساختار امنیتی و شرایط استراتژیکی دستگردان، ضمن ایجاد هویت تاریخی و سیاسی منطقه بیانگر ارتباط ریشه لغوی واژه دستگردان با سازههای امنیتی همچون برجها و قلعهها با حصاری پیرامون زمینهای کشاورزی است.
In the historical sources of the Islamic period, the Dast-gardan region lies in the geographical area of Quhistan and north of Tabas Gilaki. Although the geographical names of many cities named Dast-gerd are mentioned, however, the word Dast-gardan as a special place name is unique to one of the parts of Tabas city. The word»dast(a)gird« is a Pahlavi word meaning "farmland" or "house with a fence". The study intends to study the geographical geography of the region as well as of the word » Dast-gardan«, the search for the name of the region. Due to the lack of research and non-scientific activities in this area, the importance of this research is expressed. The method used in this research is of a historical-analytical type. The findings of this study are based on field studies and library resource studies. The results of the research show that the security structure and the strategic conditions of the region as well as the root-meanings of the word »Dast-gardan«, with the security structures such as the castles, have caused the name to be named on the target area.