Abstract:
واضع، خالق، مبدع و القابی از این دست، در ناخودآگاه هر انسانی یادآور ذات اقدس ایزدی و فطرت پاک الهی است. در این میان، و در گذر ایام و اعصار، انسان هایی آمده اند که با اندیشیدن و خلق یک ایده ، به اصل و ماهیت آسمانی خالق یکتا ، جلوه ای زمینی و ملموس بخشیده اند. دین مبین اسلام نیز برای هنرمندان خوشنویس ، این بستر را فراهم نمود تا به تدبر در صور ظاهری انواع خطوط پرداخته و در جهت مجسم و مصور ساختن کلام الهی بخت آزمایی نمایند. خط نستعلیق نیز به عنوان زیباترین خطوط اسلامی که ملقب به عروس خطوط اسلامی است ، گویا در پی سال ها تحول و تطور، سعی در نشان دادن آن جلوه های زیبای الهی و همچنین سایر مضامین والای انسانی دارد؛ این پژوهش تلاش دارد تا با پرداختن به این موضوع که آیا ابداع این شیوه از خوشنویسی تا چه میزان بر معرفی و گسترش هنر ایرانی و اسلامی موثر بوده است ؟ به پاسخی روشن در نقش تبیین گری خط نستعلیق در فرهنگ و حکما هنر اسلامی بپردازد. در تحقیق پیش رو که به روش توصیفی – تحلیلی و انجام مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به صورت ترکیبی انجام شده است، با مشاهدات صورت گرفته از تصاویر اسناد مکتوب موجود و استناد به برخی نظریه های مورخان و صاحب نظران حوزه هنرهای اسلامی و همچنین مرور احوالات و زندگی میرعلی تبریزی به عنوان مبدع خط نستعلیق ، به بدیع بودن دستاورد میرعلی در قاعده مند کردن خط نستعلیق پرداخته شده است . همچنین با توجه به اینکه این خط در طول سالیان طولانی ، تاثیر شگرفی بر زیبایی شناسی هنرهای اسلامی داشته است به عنوان یک جریان سازی فرهنگی در حکمت و هنر اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد.
Author, creator, creator, and titles like this remind every human being of the holy essence of God and the
pure nature of God. In the meantime, and in the passing of days and ages, there have been people who, by
thinking and creating an idea, have given an earthly and concrete manifestation to the heavenly nature of
the unique creator. The religion of Islam also provided this platform for calligraphers to think about the
appearance of all kinds of lines and try their luck to embody and illustrate the divine word. As the most
beautiful Islamic calligraphy, which is nicknamed the bride of Islamic calligraphy, it seems that after
years of transformation and development, it tries to show those beautiful divine manifestations as well as
other noble human themes. This research tries to address the issue of whether the invention of this method
of calligraphy has been effective in the introduction and expansion of Iranian and Islamic art. To give a
clear answer on the role of explaining the Nastaliq calligraphy in Islamic culture and art. In the upcoming
research, which has been carried out by a descriptive-analytical method and conducting library and
documentary studies in a combined manner, with observations made from the images of existing written
documents and referring to some theories of historians and experts in the field of Islamic arts, as well as
reviewing the circumstances. And the life of Mir Ali Tabrizi as the creator of the Nastaliq script, the
originality of Mir Ali's achievement in regularizing the Nastaliq script has been discussed. Also,
considering that this line has had a tremendous impact on the aesthetics of Islamic arts over the years, it is
examined as a cultural flow in Islamic wisdom and art.
Machine summary:
٧٤ (به تصویر صفحه مراجعه شود) شکل شماره ١ – نسخه خسرو و شيرين نظامي به خط ميرعلي تبريزي در موزه فرير با يادآوري و تبيين نقش و جايگاه اين هنر فاخر از يک سو و معرفي ويژگي هاي خط نسـتعليق ، حـال ايـن سـوالاتي پـيش مي آيد که محور کليدي اين پژوهش مي باشد : آيا با در نظرگرفتن سير تحول و تکامل خط نستعليق مي توان بـه نيـت بـدوي و اوليـه ميرعلي به عنوان خالق و مولف اين خط پي برد؟ و آيا مي توان ابداع خط نستعليق را پس از گذشت چنـد سـده بـه عنـوان يـک جريـان فرهنگي معرفي نمود؟ و در صورتي که آن را يک جريان فرهنگي بناميم آيا خوشنويسان معاصر تا چـه حـد بايـد خـود را ميـراث دار آن بدانند و براي شناخت گذشته ي نستعليق و انتقال مضامين فرهنگي آن به نسل هاي آتي تلاش نمايند؟ خوشبختانه ، در سال هاي اخير پژوهش ها و تاليفات گوناگوني در قالب کتاب ، رساله ، پايان نامه ،همايش هـا و کنفـرانس هـا در زمينه خط و خوشنويسي و به ويژه در حوزه هنر خوشنويسي نستعليق صورت گرفته است که نتيجه ي آن ها مـي توانـد در آگـاه سـازي علاقه مندان به فرهنگ و هنر اسلامي از ويژگي هاي بـديع ايـن هنـر کمـک شـايان تـوجهي نمايـد.