Abstract:
براساس اظهار نظر مورخان، سیاحان، جغرافی نویسان و برخی باستان شناسان ویرانه های واقع در روستای سراب کلان واقع در شهرستان سیروان از توابع استان ایلام منسوب به شهر باستانی سیروان[1] مرکز ایالت ماسبذان بوده است. هرچند در سال های اخیر اکثر اطاق ها و دیگر بناها ی باقیمانده از این شهر باستانی به دلایل مختلف ویران شده ولی بررسی سبک معماری و مصالح به کار رفته در بناهای این سکونتگاه، خصوصاً ویژگی های بناهای دو طبقه، اطاق های تو در تو، دیوارهای سنگی مستحکم و طاق های قوسی آن از اهمیت خاصی برخوردار است. این شهر باستانی از جمله ده ها محوطه و ناحیه باستانی است که در اکثر نواحی استان ایلام و در دره ها و دشت های میان کوهی حاشیه ی غربی زاگرس ملاحظه می شود. سیروان یکی از مراکز سکونت انسان ها در دوران گذشته بوده که از منظر سبک معماری با شهر باستانی صیمره «دره شهر فعلی» از هر نظر قابل مقایسه است. دراین مقاله تلاش شده تا مشخصات و ویژگی های معماری این شهر تاریخی مورد بررسی قرار گیرد.
Machine summary:
بررسي تحولات باستان شناختي شهرسيروان در دوران تاريخي 1 دکترحبيب اله محموديان چکيده براساس اظهار نظر مورخان ، سياحان ، جغرافي نويسان و برخي باستان شناسان ويرانه هاي واقع در روستاي سراب کلان واقع در شهرستان سيروان از توابع استان ايلام منسوب به شهر باستاني سيروان ٢ مرکز ايالت ماسبذان بوده است .
راه هاي سيروان به نواحي غربي و بين النهرين : با توجه به شرايط اقليمي وموقعيت ناهمواري ها و ارتفاعات نسبتا بلند و صعب العبوري که در حاشيه ي غربي شهر باستاني سيروان به صورت ديواري منظم قرار گرفته است ، به احتمال زياد نزديک ترين و مناسب ترين راهي که توانسته اين شهر باستاني را به نواحي غربي اين منطقه ي کوهستاني و اقوام ساکن آن و در نهايت با شهرهاي بين النهرين مرتبط سازد، راهي است که از غرب روستاي سراب کلان به سمت نواحي مذکور امتداد مي يابد.
هرچند در سال هاي اخير بسياري از اطاق ها و ديگر بناهاي باقيمانده از اين شهر باستاني به دلايل مختلف ويران شده ؛ ولي بررسي انجام شده نشان مي دهد سبک معماري و مصالح به کار رفته در بناهاي اين سکونتگاه با ساير بناهاي دوره ي ساساني در مناطق غرب ايران همخواني دارد.
12 اسناد تاريخي سيروان به دليل موقعيت جغرافيايي،گردشگري،تاريخي وباستاني همواره ودر طول تاريخ مورد توجه برخي از مورخان ، جغرافي نويسان و باستان شناسان قرار گرفته و در خصوص اوضاع آن در آثار خود مطالبي به رشته تحرير در آورده اند لستريخ نوشته است : «در باختر لر کوچک در مرز باختري عراق عرب دو ولايت ماسبذان و مهرجان قذق قرار دارد که مهم ترين آن هاسيروان و صيمره بوده و هنوز خرابه هاي آن دو شهرباقي است ( لستريخ ، ١٣٧٣: ٢١٨).