Abstract:
مسلمانان همخوان با زمینههای اعتقادی−فرهنگی، خدمات روانشناختی ویژهای را طلب میکنند؛ همچنین تفاوت مبانی اسلامی با مبانی روانشناسی لزوم تأسیس «مکتب روانشناسی اسلامی» را قطعی میکند. بررسی چرایی مکتب به تسهیل نقد و بررسی با یکپارچه شدن ضرورتها، مشخص شدن جهتِ حرکت و نیز انصراف یا اطمینان علاقهمندان از ادامۀ این مسیر کمک میکند؛ همچنین کثرتِ دادهها در این موضوع، پژوهشی با روش مرور نظاممند و متاسنتز را ضروری میسازد. «مرور نظاممند» روش قاعدهمندی برای یافتن همۀ اطلاعات موجود در یک موضوع خاص میباشد. «متاسنتز» روشی است که با تلفیقِ نتایجِ پژوهشهای کیفی، تفاوتها و شباهتهای آنها با هم مقایسه میشود. نتیجۀ مرور نظاممند این پژوهش شناساییِ 37 نشریه و 33 استاد بود که از بررسی آرشیو و آثار ایشان 60 کتاب، 700مقاله، 18میزگرد استخراج شد؛ پس از حذف اسناد نامرتبط؛ 3کتاب، 14مقاله، 7مصاحبه و 14میزگرد با روش فراترکیب؛ تلخیص، کدگذاری، دستهبندی، یکپارچهسازی و بازنویسی شد. نتایج پژوهش نشان داد که به چرایی دو دسته پاسخ داده شده است: «کاستیهای روانشناسی» و «درونداشتهای مکتبروانشناسیاسلامی». کاستیهای روانشناسی در شش سرفصلِ «وجود سوگیری»، «خطای مبانی»، «ناسازگاریِ فرهنگی اعتقادی»، «محدودیت و انحصارِ روشمندی»، «ناکارآمدی»، «ارزشمداری» قرار میگیرد. درونداشتها نیز در پنج سرفصلِ «فرصتهای روانشناسی موجود»، «وجود معارف روانشناختی دینی»، «لزوم تحقق رویکرد جامع و واحد»، «جامعهسازی اسلامی» و «منافع بومیسازی» است.
Muslims with cultural-belief backgrounds demand special psychological services; moreover, the different between Islamic fundamentals and psychology fundamentals needs to establish a school called "Islamic psychology". Studying the why of a school helps facilitate the criticism with the integration of the essentials, determine the direction of movement, and withdraw or make sure of continuing the path. In addition, a systematic research and meta-synthesis of studies is necessary because of the large amount of information in this field. "Systematic research" is a logical method to find all information in a specific field. "Meta-synthesis" is a method by which the differences and similarities of qualitative researches can be compared with combining their findings. In the stage of the systematic research, 37 journals and 33 masters were identified that after reviewing their works, 60 books, 700 papers, and 18 meetings were extracted. In the stage of meta-synthesis, after deleting unrelated documents, 3 books, 14 papers, 7 interviews, and 14 meetings were summarized, coded, categorized, integrated, and rewritten. According to the results, there are two answers for the why of Islamic psychology school: "the shortages of psychology" and "the contents of Islamic psychology school". The shortages of psychology are placed in six headings: bias, error of foundations, cultural-belief incompatibility, methodology limitation, inefficiency, and value-centeredness. The contents are also placed in five headings: available psychological opportunities, religious psychological knowledge, the need to realize a comprehensive and unique approach, Islamic socialization, and benefits of localization.
Machine summary:
آویارد (2010، ص203) براساس روشهای ابداع شده بهوسیله نوبلیتوهیر 9 (1988) 10 n"/>n"/> و همکاران (2001) این مراحل را برای فراترکیب پیشنهاد میدهد: خلاصهسازی متون، مقایسه و تقابل نتایج، کدگذاری، ایجاد موضوعات، مقایسۀ موضوعات، بررسی دقیق موضوعات، بررسی موضوعات متناقض، توصیف نقاط قوت و ضعف موضوعات، نامگذاری موضوعات، نگارش تحلیل و ارائۀ یافتههای مرور؛ همچنین اگر در روند تلخیص متون یکی از اسناد نسبت به بقیۀ مفیدتر به نظر برسد، میتوان این سند را «منبع شاخص» نام داد و براساس آن سایر متون را قضاوت > پژوهش یادشده در پنج مرحله صورت گرفت: پس از تعیین سؤال تحقیق، شیوهنامه تدوین شد، براساس قواعد شیوهنامه جستجوی نظاممند آغاز گردید، پس از شناساییِ حجم زیادی از مطالعات، موارد مرتبط «انتخاب» شد، آثار منتخب مورد ارزیابی انتقادی قرار گرفت و تعدادی حذف شد، درنهایت نیز متون باقیمانده باهم ترکیب و بازنویسی شد و این متن یکپارچه با عنوان «ارائه و تحلیل یافتههای مرور» ارائ 11 .
نمیتوان پدیدههای انسانی و طبیعی را با یک روش واحد به صورت کامل و مطلق مورد آزمون و ارزیابی قرار داد، اما آیا روش دیگری Bunge & Ardila Kendler Koch Woolf دارد؟ اگر ادعا درباره معارف دینی است که از موضوع بحث خارج میباشد چون دیگر نیازی به روانشناسی علمی نیست و «معارف روانشناختی دینی» کفایت میکند، اما اگر موضوع در مورد علوم انسانی است، این سؤال به ذهن میآید: اگر روش تجربی نه، پس چه؟ 2.