Abstract:
مصرف بیرویه انرژیهای فسیلی و بدنبال آن انتشار آلایندهها در جهان، بحران زیستمحیطی را به یکی از اصلیترین چالش دولتها در قرن حاضر تبدیل نموده است. به همین دلیل نهادهای بینالمللی سیاستها و برنامههای مختلفی را در قالب رویههای مشترک برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای که آن هم ناشی از مصرف بیرویه انرژیهای فسیلی است، طراحی و اجرا نمودهاند که در این میان سیاست مالیات کربن که عدم کارآیی کمتری نسبت به سایر روشها دارد، مورد توجه زیادی قرار گرفته است. بر همین اساس با توجه به وضعیت انتشار آلایندههای زیستمحیطی در ایران و تجربه موفق سیاست مالیات کربن در سایر کشورها، این تحقیق سیاست مالیات کربن را برای اقتصاد ایران شبیهسازی میکند تا به بررسی آثار اقتصادی این سیاست بپردازد. بدین منظور با طراحی یک الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه و با استفاده از آخرین ماتریس حسابداری اجتماعی که مربوط به سال 1390 میباشد، در قالب جهار سناریو پیامدهای احتمالی وضع مالیات کربن بر تولید ناخالص داخلی ایران بهعنوان مهمترین شاخص اقتصادی، میزان انتشار دی اکسید کربن بهعنوان شاخصی برای سطح گازهای گلخانهای و همچنین سطح فعالیت صنایع انرژی مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که وضع مالیات بر کربن در تمامی سناریوها، کاهش انتشار دیاکسید کربن و کاهش تولید ناخالص داخلی را به همراه دارد؛ بهنحویکه در سناریوی آخر که با بالاترین میزان مالیات کربن همراه است، در ازای کاهش فقط 54/0 درصدی در تولید ناخالص داخلی، میزان انتشار دی اکسید کربن 7/10 درصد کاهش مییابد.
Unbalanced use of fossil fuels has made the environmental crisis as major challenge for governments. In the same methods, international and domestic institutions have designed and implemented various policies and plans to reduce greenhouse gas emissions, which are the cause of environmental pollution. One of the successful policies to reduce emissions is carbon tax policy. Considering the environmental pollution situation in Iran as well as the successful experience of carbon tax policy in other countries, this study simulates carbon tax policy in the Iran economy, Accordingly, evaluate and calculate the probable effects of carbon tax on the Iran economy in the form of designing a computable general equilibrium (CGE) model using the latest Iran social accounting matrix (SAM) in 2011 and in different scenarios. The results show that the carbon tax rate in all scenarios, in terms of improving emissions, decreases the gross domestic product (GDP); So that in the last scenario, which is accompanied by the highest carbon tax, in exchange for a reduction of 0.54 percent in GDP, carbon dioxide emissions are reduced by 10.7 percent.
Machine summary:
بـه همـين دليـل نهادهـاي بين المللـي سياسـت ها و برنامه هاي مختلفي را در قالب رويه هاي مشترک براي کاهش انتشار گازهاي گلخانه اي که آن هـم ناشـي از مصـرف بي رويه انرژيهاي فسيلي است ، طراحي و اجرا نموده اند که در اين ميـان سياسـت ماليـات کـربن کـه عـدم کـارآيي کمتري نسبت به ساير روش ها دارد، مورد توجه زيادي قرار گرفته است .
بدين منظور بـا طراحـي يک الگوي تعادل عمومي قابل محاسبه و با استفاده از آخرين ماتريس حسابداري اجتماعي که مربوط بـه سـال ١٣٩٠ ميباشد، در قالب جهار سناريو پيامدهاي احتمالي وضع ماليات کربن بر توليد ناخالص داخلي ايران به عنوان مهمترين شاخص اقتصادي، ميزان انتشار دي اکسيد کربن به عنوان شاخصي براي سـطح گازهـاي گلخانـه اي و همچنـين سـطح فعاليت صنايع انرژي مورد بررسي قرار ميگيرد.
( پژويان ، ١٣٨٦) ابزارهاي مختلفي براي بررسي و ارزيابي آثار سياست ماليـات کـربن وجـود دارد؛ لـيکن در جهت تحقق اهداف تحقيق که بررسي جوانب اقتصادي ناشـي از اثـر تعـاملات بـين بخشـي ايـن سياست است ، کاربست مدل هاي تعادل جزئي به دليل عدم امکـان مطالعـه تعـاملات بـين بخشـي مناسب نخواهد بود، لذا در اين مقاله مدل تعادل عمومي قابل محاسبه ١ به عنوان يکي از مدل هـاي تعادل عمومي که بررسي تعاملات مختلف يـک سياسـت خـاص را امکـان پـذير مـيکنـد، مـورد استفاده قرار گرفته است .
Computable General Equilibrium (CGE) ماليات کربن بر توليد ناخالص داخلي بـه عنوان مهمتـرين شـاخص اقتصـادي و ميـزان انتشـار دي اکسيد کربن به عنوان شاخصي بـراي انتشـار گازهـاي گلخانـه اي بـا اسـتفاده از آخـرين مـاتريس حسابداري اجتماعي که مربوط به سال ١٣٩٠ است ، مورد بررسي قرارگيرد.