Abstract:
چکیدهتأدیب‌نامه‌هایی که از اواخر دورة صفویه تا مشروطه بر اثر رویارویی گفتمانی زنان و مردان به نگارش درآمد، از مؤلفه‌های صوری و محتوایی یک ژانر مجزا برخوردار است. «باهم‌آیی مفاهیم تأدیب و جنسیت در عنوان رساله‌های تأدیبی»، «باهم‌آیی رساله‌های منفرد تأدیبی در مجلدات واحد» و «نقش جنسیت نویسنده در سوگیری تربیتی رساله» از عمده‌ترین مشخصه‌های پیرامتنی و صوری رساله‌های تأدیبی‌اند. در کنار مؤلفه‌های صوری، «هم‌سویی جهان متن با عنوانِ تأدیب‌نامه‌ها»، «نقش روابط بینامتنی و بیناگفتمانی در تکوین تأدیب‌نامه‌ها»، و «منابع مشروعیت‌بخش گفتمان مردسالار و زن‌سالار» در شمار مؤلفه‌های محتوایی رساله‌های مزبور قرار می‌گیرند. مجموعة مشخصه‌های صوری و محتوایی رساله‌های تأدیبی آنها را از متونی که تحت عنوان ژانر تعلیمی طبقه‌بندی می‌شوند، کاملاً متمایز می‌سازد. متون متعلق به ژانر تأدیب‌نامه‌های زنان و مردان به جهت سبک و گفتمان از تنوعی برخوردار است که بر روی پیوستاری از گفتمان مردسالار، مردمَدار، زن‌مَدار و زن‌سالار قابل شناسایی هستند.کلیدواژه‌ها: تأدیب‌نامه‌های زنان، تأدیب‌نامه‌های مردان، ادبیات دورة قاجار، فمنیسم، ژانر، پیرامتن.
AbstractBooklets of disciplining written from the late Safavid period to the Constitutional Revolution have formal and content characteristics of a separate genre, due to the confrontation of male vs. female discourses. "Co-occurrence of the concepts of disciplining and gender in the title of booklets of disciplining", "collection of individual booklets of disciplining in a single volume for publication" and "the role of author gender in educational orientation of the booklet" are three main paratextual and formal characteristics of this genre. In addition, "alignment of the textual world of booklets of disciplining with the titles", "the role of intertextual and interdiscoursal relations in the development of booklets of disciplining", and "the sources of legitimacy for antifeminist and feminist discourse" are among the content characteristics of the disciplining genre. The set of formal and content characteristics of the booklets of disciplining distinguishes these texts from those which are classified in didactic genre. The texts belonging to the genre of disciplining men and women have a different style and discourse that can be identified on a continuum of antifeminist, male-centered, female-centered and feminist.Keywords: booklets of disciplining women, booklets of disciplining men, genre, paratext, feminism, Qajar literature.
(
, 
, 
)
