Abstract:
ﯾﮑﯽ از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺻﻔﺎﺗﯽ ﮐﻪ اﻫﻞ ﺑﻬﺸﺖ ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻒ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻋﻔﻮ و ﮔﺬﺷﺖ از ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺣﻖ اﻧﺴﺎن ﺑﺪی و ﻇﻠﻢ ﮐﺮده اﺳﺖ، وﻟﯽ ﺳﺆال اﺳﺎﺳﯽ در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ آﯾﺎ اﯾﻦ ﻋﻔﻮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻄﻠﻖ ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه اﺳﺖ ﯾﺎ در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮارد ﻋﻔﻮ ﮐﺮدن ﻣﺬﻣﻮم ﺑﻮده و ﻧﺒﺎﯾﺪ از ﻓﺮد ﺧﺎﻃﯽ ﮔﺬﺷﺖ ﮐﺮد؟ در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺻﺪد اﯾﻦ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﮑﻢ اﺳﺘﺤﺒﺎﺑﯽ را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار داده و ﺳﻌﻪ و ﺿﯿﻖ آن را ﺑﻪ دﺳﺖ آورﯾﻢ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﮐﻠﻤﺎت ﻋﻠﻤﺎء ﺑﻪ اﺻﻞ اﺳﺘﺤﺒﺎب ﻋﻔﻮ اﺷﺎره ﺷﺪه و در ﮐﺘﺐ اﺧﻼﻗﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻪ اﯾﻦ اﻣﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﻦ ﮐﺎر ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه اﺷﺎرهای ﻧﮑﺮدهاﻧﺪ. ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ آﯾﺎت و رواﯾﺎﺗﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع وارد ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺻﻔﺖ ﭘﺴﻨﺪﯾﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ و در ﻫﺮ ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ اﯾﻦ ﺣﮑﻢ اﺳﺘﺤﺒﺎﺑﯽ ﻣﻘﯿﺪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﺳﺖ، ﻣﺜﻞ ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻓﺮد ﻇﻠﻢ ﮐﻨﻨﺪه از ﮐﺮدهی ﺧﻮد ﭘﺸﯿﻤﺎن ﺷﺪه و ﺗﻮﺑﻪ ﮐﻨﺪ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ اﯾﻦ ﺑﺨﺸﺶ ﻫﯿﭻ ﺿﺮری ﭼﻪ ﺑﻪ ﻋﻔﻮ ﮐﻨﻨﺪه و ﭼﻪ ﺑﻪ ﻋﻔﻮ ﺷﻮﻧﺪه ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ و ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﻇﺎﻟﻢ، آدم ﭘﺴﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ.
Machine summary:
بررسی فقهی شرائط استحباب عفو ظالم * محمد عبدی چکیده یکی از بهترین صفاتی که اهل بهشت به آن متصف هستند عفو و گذشت از کسی است که در حق انسان بدی و ظلم کرده است، ولی سؤال اساسی در این است که آیا این عفو به صورت مطلق پسندیده است یا در برخی موارد عفو کردن مذموم بوده و نباید از فرد خاطی گذشت کرد؟ در این پژوهش در صدد این هستیم که این حکم استحبابی را مورد بررسی قرار داده و سعه و ضیق آن را به دست آوریم.
دستهی سوم به عنوان وجه جمع روایی بین دو دستهی اول بوده و تعارض بدوی این دو دسته را رفع میکند و در نتیجه پیمیبریم که در برخی مواقع نه تنها سخن از بخشش نیست بلکه دستور بر مقابله با ظلم و فساد نیز شده است و حتی گفته شده است کسی که در این امر کوتاهی کند و راضی به این ظلم باشد با ظالم در این ظلمش شریک خواهد بود.
2 دلالت این روایت در پسنده بوده عفو و بخشش ظلم دیگران به نسبت به خود اهل بیت (علیهم السلام) صریح بوده و نسبت به دیگر افراد نیز به ضمیمهی الگو و اسوه بودن پیامبر (صلی الله علیه «عَن أَمِيرِ المُؤمِنِينَ ع فِي وَصِيَّتِهِ لِمُحَمَّدِ بنِ الْحَنَفِيَّةِ قَالَ: لا يَكُونَنَّ أَخُوكَ عَلَى قَطِيعَتِكَ أَقوَى مِنكَ عَلَى صِلَتِهِ وَ لَا عَلَى الإِسَاءَةِ إِلَيكَ أَقدَرَ مِنكَ عَلَى الإحسَانِ إِلَيهِ».