Abstract:
« اسماء و صفات الهی »، از عمیقترین مباحث توحیدی است که از دیدگاههای مختلف مورد بحث قرار گرفته است. آیة الله ملکی میانجی در تفسیر مناهج البیان به اقتضای تفسیر برخی آیات، به این مبحث مهم پرداخته است. در نظر ایشان، اسم و صفت، نشانهای است که خدا برای دلالت به خود آفریده است. کلمه جلاله «الله» نیز، کلمهای مشتق است که بر تحیر عقول در مورد معبودشان دلالت میکند.
Machine summary:
"مرد پرسید: پس چه بگویم : پاسخ دادند: بگو : خدا بزرگتر از آن است که به وصف آید!(همو، مناهج، ج 30، ص376 ـ 378 )خلاصه مطلب آن که از نظر صاحب تفسیر مناهج، اسم به معنای علامت است؛ تمامی اسامی و صفات حق، علامتهایی هستند که خود خداوند متعال برای خواندن بندگانش آنها را وضع فرموده؛ همگی این اسماء به نحو اشتراک لفظی ـ و نه اشتراک معنوی ـ برای او وضع شده و هرکدام از این اسماء، درواقع سلب مقابلات آنهاست.
(همان، ص89 به بعد) در اینجا ممکن است سؤالی پیش آید: اگر اسماء و صفات الهی به وضع الهی و اشتراک لفظی است، آیا میتوانیم او را بخوانیم ؟ و ما اصلا چگونه میتوانیم او را بخوانیم در پاسخ به این سؤال، مفسر ما میگوید که تمامی این نامها و نشانهها، علامتی برای خداوند هستند تا ما او را بخوانیم و با او مناجات کنیم، زیرا نامگذاری ـ چه به طبع و چه به وضع لفظی یا غیر لفظی باشد ـ همگی حاکی از قرارداد و تبانی است که بین افراد یک زبان وجود دارد و با از بین رفتن این موضوع و قرارداد، تمامی این مفاهیم نیز از بین میروند، پس باید بپذیریم که این مفاهیم با وضع و قرارداد به وجود آمدهاند و ممکن است تغییر بپذیرند."