Abstract:
برداشت بیش از حد از منابع طبیعی مانند برداشت از منابع آبهای سطحی و آبهای زیرزمینی به معنای از بین رفتن سرمایه طبیعی یک کشور است. استان فارس با پدیده‌های ناشی از بحران آب نظیر خشک شدن دریاچه‌ها (دریاچه پریشان، بختگان و طشک)، فرونشست زمین و کسری مخازن آب زیرزمینی روبه‌رو است. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ‌گویی به این پرسش است که چه نسبتی بین تعرفه برق مصرفی در بخش کشاورزی و شکل‌گیری بحران آب وجود دارد؟. اهداف برنامه‌های توسعه در بخش کشاورزی شامل دست‌یابی به خودکفایی در محصولات کشاورزی، تکیه بر صادرات محصولات کشاورزی و تأمین امنیت غذایی کشور بوده است. از سوی دیگر، یکی از متغیرهای مؤثر در میزان افزایش یا کاهش برداشت از آبهای زیرزمینی، تعرفه‌های مربوط به برق مصرفی به عنوان یکی از نهاده‌های تولید در بخش کشاورزی است با تکیه بر داده‌های آماری مربوط به برق مصرفی در بخش کشاورزی ابتدا قیمتهای برق مصرفی در کشاورزی بر اساس شاخص مصرف کننده تعدیل شدند تا اثرات تورم بر قیمتهای برق حذف شود. سپس مشاهده شد که با کاهش سطح آب زیرزمینی در دشت‌‌های گوناگون استان فارس، قیمتهای برق و یا به بیان دیگر، هزینههای استخراج آبهای زیرزمینی به شدت کاهش یافته است. به بیان دیگر، می‌‌توان گفت یکی از مهم‌‌ترین عوامل استخراج بی‌‌رویه آبهای زیرزمینی و کاهش سطح این آب‌‌ها، کاهش قیمت برق و سایر انرژی‌‌های مورد نیاز برای استخراج آب بوده است. از آنجا که میزان استخراج آبهای زیرزمینی دارای رابطه معکوس با هزینههای استخراج است و به منظور دست‌یابی به اهداف توسعه پایدار، واقعی کردن تعرفه‌های مربوط به نهاده‌های تولید می‌تواند در کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی مؤثر واقع شود.
Excessive extraction of natural resources, such as extraction of surface water and groundwater, means the loss of a country's natural resources. Fars province has been facing a phenomena caused by water crisis such as drying of lakes (Parishan, Bakhtegan and Tashk lakes), land subsidence and deficit of groundwater reservoirs. In this descriptive-analytical study, we seek to answer the question of what is the relationship between electricity tariffs in the agricultural sector and the formation of the water crisis? The goals of development programs in the agricultural sector in Iran would have been achieving self-sufficiency in agricultural products, rely on the export of agricultural products and ensure food security in the country. Generally speaking, one of the effective variables in increasing or decreasing groundwater abstraction is tariffs related to electricity consumption as one of the production inputs in the agricultural sector. First of all, relying on statistical data related to electricity consumption in the agricultural sector, the prices of electricity consumption in agriculture were adjusted based on the consumer index to eliminate the effects of inflation on electricity prices. Then it was observed that with the decrease of groundwater level in different plains of Fars province, electricity prices or in other words, groundwater extraction costs have decreased sharply. In other words, it can be said that one of the most important factors in the uncontrolled extraction of groundwater and reducing the level of this water has been the reduction of electricity prices and other energies required for water extraction. Since the amount of groundwater extraction has an inverse relationship with extraction costs and in order to achieve the goals of sustainable development, the implementation of tariffs for production inputs could be effective in reducing the termination of groundwater resources.
(
, 
, 
)
