Abstract:
آسیبپذیری سکونتگاههای انسانی متأثر از عوامل مختلفی است. آسیبهایی با منشاهای مختلف اثرات متفاوتی را بر فضای سکونتگاهی انسانها بر جای گذاشتهاند، که البته میزان این اثرات در فضاهایی روستایی بیشتر بوده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی آسیبپذیری سکونتگاههای روستایی ناحیه تکاب انجام شده است. روش مورد استفاده کیفی و از نوع اکتشافی بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر خبرگان، کلیه مدیران و مردمان محلی سکونتگاههای روستایی ناحیه تکاب بوده است. نمونهگیری با استفاده از رویکرد هدفمند انجام گرفته است. برای تعیین حجم نمونه از اشباع نظری بهره گرفته شد به طوری که مصاحبهها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و در نهایت 30 مصاحبه صورت پذیرفت. روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش روش تحلیل محتوا است. نتایج حاصل از مطالعات کیفی مشتمل بر 179 کد اولیه، 43 مفهوم، 16 مقوله فرعی و 3 مقوله اصلی بوده است. نتایج نشان داد که دگرگونی بسترهای مکانی – فضایی ناحیه تکاب در شکلپذیری آسیبهای این ناحیه در قالب آسیبهای محیطی (محدودیت منابع آب، بروز مخاطرات، آسیبهای ناشی از معادن، قطعه قطعه شدن زمینهای کشاورزی و پراکندگی) آسیبهای اقتصادی (خام فروشی مواد اولیه، اشتغال، مشکلات فروش محصولات، پایین بودن خدمات و زیرساخت ها، سو مدیریت در بخش گردشگری و عدم حمایت از بافندگان فرش) و آسیبهای اجتماعی (مهاجرت، مشارکت پایین مردم در امور روستا، پایین بودن سطح سواد بویژه زنان، مطالبه گر نبودن مردم و آسیبهای ناشی از شبکه های اجتماعی) خود را نشان داده است.
Vulnerability of human settlements is affected by various factors. Damages of different origins have had different effects on human habitat, the extent which has been higher in rural areas. The aim of this study was to investigate the vulnerability of rural settlements in TakabCounty. The method used is qualitatively exploratory type. The statistical population of the present study was experts, all managers, and local people of rural settlements in TakabCounty. Sampling was performed using a purposivemethod. Theoretical saturation was used to determine the sample size, and interviews were continued until saturation was reached.Finally, 30 interviews were conducted. The method of analysis in this research is content analysis. The results of qualitative studies included 179 primary codes, 43 concepts, 16 sub-categories and 3 main categories. The results showed damages in form: environmental damages (water resources limitation, hazards, mining damages, fragmentation of agricultural lands and dispersal),economic damages (raw material sales, employment, product sales problems, low lack of services and infrastructure, mismanagement in the tourism sector and lack of support for carpet weavers) and social harms (migration, low participation of people in rural affairs, low level of literacy, especially women, unpopularity and damage caused bysocial networks).