Abstract:
هدف: سنجش کارایی واحدهای فناور، شاخصی برای ارزشمند بودن سرمایه گذاری روی این واحدها در توسعه منطقه را فراهم می کند. صنایع غذایی به لحاظ ضرورت و تنوع تولید، سرمایهگذاری پایین، افزایش بهرهوری، اشتغالزایی، مشارکت مستقیم در درآمد ملی، ارزآوری و کاهش فقر بسیار اهمیت دارد. این پژوهش به دنبال سنجش کارایی واحدهای صنایع راهبردی فناور از منظر توسعه منطقهای است. روش پژوهش: این پژوهش، از منظر جهتگیری پژوهش، کاربردی و مبتنی بر روشهای کمی و کیفی میباشد. استراتژی پژوهش از نوع پیمایشی-توصیفی، از منظر هدف، توصیفی، از منظر افق زمانی، مقطعی و از منظر شیوه گردآوری دادهها از مصاحبه و مطالعات اسنادی است. برای تعیین معیارهای معرف توسعه منطقهای از روش دلفی فازی، برای وزندهی به معیارها از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و برای رتبه بندی شاخصهای سنجش کارایی از روش تاپسیس فازی استفاده شده است. در نهایت با روش تحلیل پوششی دادهها کارایی واحدها بدست آمد.یافتهها: در این پژوهش، 8 معیار توسعه منطقهای متناسب با موضوع تحقیق معرفی شد. سپس وزن این معیارها تعیین و 22 شاخص ورودی و 22 شاخص خروجی واحدهای فناور با این معیارها رتبه بندی گردید. در نهایت 18 واحد دارای فناوری نوین در صنایع غذایی مستقر در شهرک صنعتی خراسان رضوی شناسایی و از نظر کارایی رتبه-بندی شدند.نتیجهگیری: در صنایع غذایی فناور مستقر در خراسان رضوی، واحدهای صنعتی تولید زعفران و مواد لبنی بالاترین رتبه کارایی را از منظر توسعه منطقهای داشتند.
Purpose: The main purpose of this study is to Measuring the efficiency of technological units in strategic industrial by regional development aspect. To achieve this goal, first define the criteria for regional development and after weighing these criteria, define the indicators for measuring the efficiency in terms of regional development and finally extract the units efficiency.Research Method: This research, from the perspective of research orientation, is applied and based on quantitative and qualitative methods. The research strategy is descriptive-survey, from the perspective of the purpose, descriptive, from the perspective of time horizon, cross-sectional and from the perspective of the method of data collection from interviews and documentary studies. The fuzzy Delphi method has been used to determine the criteria for regional development, the fuzzy hierarchical analysis method has been used to weight the criteria, and the fuzzy TOPSIS method has been used to rank the performance indicators. Finally, the efficiency of the units was obtained by Data Envelopment Analysis method.Results: In this study, 8 regional development criteria appropriate to the research topic were introduced. Then, the weight of these criteria was determined and 22 input indices and 22 output indices of technology units were ranked with these criteria. Finally, 18 units ranked in terms of efficiency.Conclusion: Saffron and dairy production industrial companies had the highest efficiency rank in terms of regional development.
Machine summary:
در پژوهش - هاي گذشته تعداد معيارهاي انتخاب شده براي رتبه بندي شاخص ها در بخش مورد نظر از روش معيني پيروي نکرده و محققين به دلخواه از چند معيار خاص و محدود به عنوان معيارهاي منتخب توسعه منطقه اي استفاده کرده است .
پيشينه تجربي پژوهش شفيعي ثابت (١٣٧٨) در پايان نامه خود با موضوع تحليل صنايع غذايي کشور با استفاده از روشهاي تحقيق در عمليات ، شاخص هاي کل شاغلين ، جبران خدمات حقوق و دستمزد، هزينه خدمات آموزشي، هزينه تحقيقات ، ارزش مواد خام و اوليه ، ارزش مواد خام خارجي، ارزش سرمايه گذاري به عنوان ورودي و ارزش افزوده ، ارزش ضايعات قابل فروش ، ارزش محصولات توليد شده به عنوان خروجي استفاده نمود.
عزيزي (١٣٩١) در پايان نامه خود تحت عنوان ارزيابي عملکرد شرکت هاي مستقر در پارک علم و فناوري با رويکرد تلفيقي تحليل پوششي داده ها و شش سيگما، از شاخص هاي کل دارايي، مخارج تحقيق و توسعه ، تعداد کل کارکنان ، هزينه هاي جاري، ميزان سرمايه اوليه ، سرمايه در گردش به عنوان ورودي و از شاخص هاي تعداد اختراع ، حجم صادرات ، حجم پولي قراردادها، تعداد مجوزها، تعداد قراردادها، ميزان درآمد فروش ، ميزان بازگشت سرمايه گذاري به عنوان خروجي براي سنجش واحدهاي فناور مستقر در پارک علم و فن آوري يزد استفاده کرده است .
کارايي واحدهاي فناور در صنعت غذا از منظر توسعه منطقه اي براي اين منظور ليست ٥٧٨ واحد صنايع غذايي مستقر در شهرکهاي صنعتي استان خراسان رضوي بررسي و مجموعا ٢٠ واحد که داراي حداقل دو فناوري نوين بوده ، به عنوان جامعه مورد نظر انتخاب شد.