Abstract:
معناشناسی شناختی از جمله الگوهای نوین در مطالعه زبان است که به بررسی رابطه میان ذهن، ادراکات حسی بشر و عناصر زبانی می‌پردازد. در حقیقت این الگو شیوه مفهوم‌سازی اطلاعات را در ذهن مورد واکاوی قرار می‌دهد. «طرحواره تصویری» از بنیادی‌ترین رویکردهای معناشناسی شناختی است که در نتیجه تعامل انسان با جهان پیرامون و بر اساس تجربیات زیستی او به صورت مفاهیم انتزاعی در ذهن شکل می‌گیرد. ساختار روشن و معنی‌دار طرحواره‌ها می‌تواند پایگاهی برای تشکیل نگاشت‌های استعاری و درک حوزه‌های پیچیده عقلی باشد؛ بر این اساس هدف از انجام پژوهش حاضر آن است که بر مبنای روش توصیفی - تحلیلی و با تکیه بر نظریه جانسون، ضمن بررسی سه نظام طرحواره‌ای حجمی، قدرتی و حرکتی، چگونگی بازنمود تجارب زیستی در ذهن شاعر، پیوند جهان‌بینی او با طرحواره‌های سه‌گانه همچنین قابلیت این نظام‌ها در عینی ساختن امور انتزاعی مورد بررسی قرار گیرد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است شاعر به منظور برانگیختن روحیه مبارزه‌طلبی در مخاطبین، مضامین انقلابی مورد نظرش را با استفاده از عناصرحسی‌ادراکی و تجارب فیزیکی روزمره به شیوه‌ای ملموس بیان نموده‌است. او طرح ذهنی حجم را برای تجسم مفهوم «هویت»، طرحواره حرکتی را برای عینیت بخشیدن به مضمون «دست‌یابی به اهداف و آرمان‌های اجتماعی» و طرحواره‌های قدرتی را به عنوان ابزاری برای نشان دادن «پایداری ملت فلسطین» به کار برده است. بر اساس نتایج پژوهش، طرحواره‌های مذکور شناختی دقیق از ذهنیات، جهان‌بینی و ابعاد شخصیتی سمیح‌القاسم به دست می‌دهند؛ این نظام‌ها، سراینده را شخصیتی انسان‌گرا، آرمان‌خواه و متعهد به اجتماع همچنین فردی با عزت نفس بالا و سرشار از عواطف حماسی نشان می‌دهند.
Cognitive semantics is one of the new patterns in the study of language that examines the relationship between the mind, human sensory perceptions, and linguistic elements. This model analyzes the way information is conceptualized in the mind. Image schema is one of the most fundamental approaches of cognitive semantics, which is formed as abstract concepts in the minds as a result of human interaction with the surrounding world and based on biological experiences. The clear and meaningful structure of schema can be a basis for forming metaphorical maps and understanding complex intellectual domains; Therefore, the purpose of the current research is that, based on the cognitive approach and relying on Johnson’s theory, while examining the three schematic containment, path, and force systems, how to represent life experiences in the poet’s mind, the connection of his worldview with the three schemas, as well as the ability of these systems to objectify abstract matters should be analyzed. The finding of the research show that Samih al-Qassim used has tangibly expressed his desired revolutionary themes by using perceptual elements and physical experiences in order to arouse the spirit of struggle in the audience. He has used a containment schema to visualize the concept of identity, a path schema to objectify the theme of achieving social goals and ideals, and a force schema as a tool to show the stability of the Palestinian nation. Based on the results of the research, the mentioned schemas show a detailed understanding of the mentalities and personality dimensions of Samih al-Qassim, these systems show the singer as committed to the community, as well as a person with high self-esteem and epic emotions.
Machine summary:
ساختار روشن و معني دار طرحواره ها ميتواند پايگاهي براي تشــکيل نگاشــت هاي اســتعاري و درک حوزه هاي پيچيده عقلي باشــد؛ بر اين اســاس هدف از انجام پژوهش حاضر آن است که بر مبناي روش توصيفي - تحليلي و با تکيه بر نظريه جانسون ، ضمن بررسي سه نظام طرحواره اي حجمي ، قدرتي و حرکتي ، چگونگي بازنمود تجارب زيســـتي در ذهن شـــاعر، پيوند جهان بيني او با طرحواره هاي ســه گانه همچنين قابليت اين نظام ها در عيني ســاختن امور انتزاعي مورد بررســي قرار گيرد.
با توجه به آنچه گفته شـد، کاربسـت رويکرد شـناختي در تحليل اشـعار سـميح القاسـم از آن نظر داراي اهميت اســـت کـه بـا تکيه بر روش مورد بحـث مي توان نقش تجـارب فيزيکي اين نويســـنـده را در پيدايش نظـام ذهنيش تبيين نمود و از اين رهگـذر، تعـامـل تنگاتنگ ذهن را با زبان نشـــان داد و به شـــناخت دقيق تري از شـــخصـــيت فردي و اجتماعي شـاعر دسـت يافت ؛ براين اسـاس هدف از انجام پژوهش حاضـر آن اسـت که در چارچوب روش معناشـناسـي شـناختي و بر مبناي نظريه جانسـون ، ضـمن بررسـي سـه نظام طرحواره اي حجمي ، قدرتي و حرکتي ، چگونگي بازنمود ادراکات حســـي در ذهن شـــاعر، پيونـد جهـان بيني او بـا طرحواره هـاي ســـه گـانـه همچنين قـابليـت الگوهـاي طرحواره اي در عيني ساختن حوزه هاي انتزاعي تبيين گردد.
وجه تمايز پژوهش «طرحواره هاي تصــويري در اشــعار ســميح -القاســم » با ســاير تحقيقاتي که پيرامون آثار سـميح القاسـم نگاشـته شـده در آن اسـت که پژوهش حاضـر سـاختار مفهومي معنـا و نگـاشـــت هـاي اســـتعـاري را در چـارچوب نظريات نوين و نظـام منـد دانش زبان - شــناســي بررســي ميکند و پيوند نظام طرحواره اي را با فرهنگ ، جهان بيني و تجارب زيستي شاعر نشان مي دهد.
(
, 
, 
)
