Abstract:
در تاریخ 27-4-1397 «دستورالعمل حاکمیت شرکتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران» به تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده است، و در دوازدهم آبان ماه همان سال ابلاغ شده است. مقاله ی حاضر در صدد بررسی برخی از مفاهیم به کارگرفته شده در حوزه ی حاکمیت شرکتی در مورد هیأت مدیره و مدیرعامل، و نحوه ی اعمال آن بر شرکت های موضوع دستورالعمل است، که تمامی مواد آن از تاریخ 31-6-1398 لازم الاجرا شده اند. ابتدا در مورد شیوه ی اجرای این دستورالعمل و از الزام تمام شرکت های بزرگ و کوچک به پیروی از رویه ای واحد در مدت زمان نسبتاً کم و آثار مالی ای که الزامات این دستورالعمل می تواند برای شرکت ها داشته باشد، بحث می شود. در ادامه به چرایی و نیز کارایی الزام شرکت ها به جدایی سمت رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل پرداخته خواهد شد. همچنین میزان توجه سیاست گذار به سهامداران اقلیت و نیز موضوع تنوع در هیأت مدیره بررسی خواهد شد. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با مطالعه ی تطبیقی و مراجعه به تجربه ی سایر کشورها، از جمله به این نتیجه دست یافته است که اثر قطعی در مورد بسیاری از رویه های حاکمیت شرکتی خوب یا بد، اثبات نشده است و سرمایه گذاران نیز باید رویه های حاکمیت شرکتی را تنها یکی از چندین تکه از اطلاعات در مورد کیفیت شرکت ها، به شمار آورند.
Securities and Exchange Organization in November 2018 communicated a directive called “the Corporate Governance Directive for the Listed Companies of the Tehran Stock Exchange and Iran Fara Bourse,” which eventually all of its provisions became effective in September 2019. A critical examination of the provisions of the third chapter of this directive about the board of directors and chief executive officer is the subject of this essay. We criticize requirements like that all companies must separate the office of the chairman of the board of directors and chief executive officer, and believe it should have contained provisions with the purpose of more serious protection of minority shareholders. This paper also questions the efficiency of mandating the one-size-fits-all approach of the directive to all companies, large or small. Furthermore, we have noticed that there is no provision in the directive about the issue of diversity on the board. Our comparative study came to this conclusion that most of the good or bad corporate governance practices have not been proven to have definitive effects, and investors should keep this point in mind that corporate governance practices are just one of the many pieces of information about the firm’s quality.
Machine summary:
اما همچنان این بحث جدی وجود دارد که آیا تدوین مقررات امری در دستورالعمل واجد مطلوبیت است ؟ در حقیقت ، با توجه به ماده ی ٤٤ دستورالعمل که مقرر می دارد: «در صورت عدم رعایت الزامات مقرر در این دستورالعمل ، مطابق فصل سوم دستورالعمل های انضباطی ناشران پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ١ و فرابورس ایران ٢ و آیین نامه ی اجرایی ماده ی ١٤ قانون «توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید در راستای تسهیل اجرای سیاست های کلی اصل ٤٤ قانون اساسی »٣ و سایر قوانین و مقررات مرتبط عمل خواهد شد»٤، باید انتظار داشت که شرکت ها به دلیل تنبیهات مورد نظر و اشاره شده در ماده ی فوق ، مانند تذکر، اخطار، جریمه ، محرومیت از انجام بخشی از فعالیت ها، توقف موقت معاملات اوراق بهادار ناشر در بورس ، تعلیق یا لغو پذیرش اوراق بهادار ناشر در بورس ، نهایتاً دیر یا زود چاره ای جز رعایت این دستورالعمل ولو به صورت صوری نخواهند داشت .
مخالفان همچنین اضافه می کنند که گرچه سمت رئیس هیأت مدیره سالها بود که در شرکت های بریتانیایی از مدیر عامل جدا بود، اما کارایی چندانی برای جلوگیری از بحران یا کاهش اثرات آن بر نظام مالی بریتانیا نداشت (٢٠١١ ,Bruner)؛ و آن چه در خصوص این موضوع به طور قطع می توان بیان کرد این است که جدایی این دو پست تضمینی برای اجتناب از حاکمیت شرکتی ضعیف نیست (٢٠٠٩ ,Cheffins).
(
, 
, 
)
