Abstract:
«روایت فتح» نام مجموعه مستندی است که گروه تلویزیونی جهاد سازندگی دربارۀ رویدادهای نظامی- سیاسی جنگ تحمیلی رژیم بعث صدام علیه جمهوری اسلامی ایران ساخته است. کارگردان، تدوینگر، نویسنده گفتار متن و گوینده اصلی این مجموعه مستند، سیدمرتضی آوینی است. «نبرد سن پیترو» نام مستندی است که گروه فیلمسازی مستقر در ارتش امریکا، در خلال جنگ جهانی دوم ساخته است. کارگردان، نویسنده گفتار متن و گوینده اصلی این مستند، جان هیوستون افسر ارشد ارتش امریکا است. یکی از ویژگیهای بارز این دو مستند، ساخته شدن هر دو در دوران جنگ و با هدف تبلیغ و تشویق رزمندگان به حضور در جبهه است. ویژگی مشترک دیگر، بازنمایی یک عملیات موفق نظامی که منجر به فتح میشود، است. در این پژوهش، به بحث دربارۀ کارگردانی و نگاه کارگردان در چگونگی ارائه گزارش از میدان نبرد خواهم پرداخت و از این منظر، دو مستند ساخته شده از دو عملیات نظامی موفق را مقایسه خواهم کرد. این پژوهش ضمن مقایسه، بررسی و تحلیل تطبیقی زاویه نگاه کارگردان به جنگ و رزمندههای حاضر در عملیات، نشان میدهد که بین دیدگاه فیلمسازی سیدمرتضی آوینی و جان هیوستون در موضوع مستندهای دوران جنگ دو تفاوت عمده وجود دارد. از یک طرف، این جنگ با همه جنگهایی که در قرون اخیر در جهان رخ داده، کاملا متفاوت است. جنگ ایران یک جنگ اعتقادی است و از جنگهای صدر اسلام هم که بگذریم با هیچ جنگ دیگری قابل قیاس نیست. تفاوت اساسی دیگر، در غایت و هدف از فیلمسازی است.
“Narrative of Conquest” is a documentary by Jihad of Construction TV group about the military-political events of the war imposed by Saddam’s Baath regime against the Islamic Republic of Iran. The director, editor, author of the text, and main speaker of this documentary series is Seyyed Morteza Avini. “The Battle of San Pietro” is a documentary made by a film production group based in the US Army during World War II. The director, the author of the text’s speech, and the main speaker of this documentary is John Houston, a senior officer of the US Army. One of the distinctive features of these two documentaries is that they were both made during the war and aimed to promote and encourage fighters to be at the front. Another common feature is representing a successful military operation leading to conquest. In this research, I will discuss directing and the director’s view on how to report on the battlefield. From this point of view, I will compare two documentaries made of two successful military operations. While comparing, investigating, and analyzing the director’s perspective on the war and the combatants in the process, this research shows two significant differences between Seyyed Morteza Avini’s and John Houston’s filmmaking points of view on wartime documentaries. On the one hand, this war is entirely different from all the wars that have occurred in the world in recent centuries. The war in Iran is a war of faith, and it cannot be compared with any other war, let alone the wars of the beginning of Islam. Another fundamental difference is in the goal of filmmaking.
Machine summary:
اين پژوهش ضمن مقايسه ، بررسي و تحليل تطبيقي زاويه نگاه کارگردان به جنگ و رزمنده هاي حاضر در عمليات ، نشان مي دهد که بين ديدگاه فيلم سازي سيدمرتضي آويني و جان هيوستون در موضوع مستندهاي دوران جنگ دو تفاوت عمده وجود دارد.
«نبردَ سن پيترو » (The Battle of San Pietro) نام مستندي است که گروه فيلم سازي مستقر در ارتش امريکا در خلال جنگ جهاني دوم ساخته است .
همچنين ذات اصغر (١٣٨٦) در پژوهش خود با عنوان «بررسي زيباشناسي شکل در فيلم هاي مستند جنگي ايران با تأکيد بر مجموعه مستند روايت فتح » بيشتر از زاويۀ شکل شناسي و زيباشناسي به اين مسأله پرداخته است .
از طرف ديگر، آشتياني پور (١٣٨٢) پژوهشي با عنوان «روايت فتح و قابليت هاي مستندسازي دفاع مقدس در تلويزيون بين سال هاي ١٣٦٨-١٣٥٩» از منظر مخاطب شناسي مجموعه روايت فتح انجام داده است و از ديدگاه تأثيرگذاري ذهني و ارتباطي بر مخاطب به اين مجموعه نگريسته است .
(299-298 :1390 در عين حالي که او اصطلاح «اشراقي» را در مورد مستندهاي روايت فتح به کار مي برد، اما اين توصيف به يک مضمون خاص مثل دفاع مقدس و يا يک ژانر خاص مثل فيلم جنگي محدود نمي شود، بلکه ناظر به اين معني است که در مواجهه با هر موضوعي ، با از ميان بردن من و آيينگي در برابر واقعيت ، حقيقت آن موضوع براي هنرمند منکشف و در اثرش جلوه گر مي شود.
نتيجه با توجه به مباحث طرح شده ، مي توان گفت بين ديدگاه فيلم سازي سيدمرتضي آويني و جان هيوستون در موضوع مستندهاي دوران جنگ دو تفاوت عمده وجود دارد.