Abstract:
تشخیص مرتکب در جنایات، معمایی پیچیده از نظر علمی، قانون و رویّة قضایی است. تشخیص و تعیین مرتکب از طریق ادلة شناخته‌‌شدة اثبات جنایت مانند اقرار، شهادت، قرائن و امارات ظنی بر انتساب جنایت یا سوگند و قسامه امکانپذیر است. هرچند تعارض ادله نیز ممکن است شناسایی و تعیین مرتکب را سخت یا غیرممکن نماید. در صورت عدم امکان شناسایی و تعیین مرتکب به دلیل تعارض دلایل اثبات جنایت یا مردد بودن مرتکب بین چند نفر معیّن یا نا معیّن، رسیدن به حقیقت دشوار خواهد بود. چهار نظریة گوناگون در قوانین و رویّة قضایی ایران بر اساس منابع فقهی و روایی مشاهده می‌شود؛ قاعدة قرعه، نظریّة سقوط قصاص و پرداخت دیه از بیتالمال، نظریّة برابری مسئولیّت و نظریّة مسئولیّت تضامنی کیفری. هر کدام از دیدگاه‌های مطرح‌‌شده دارای محاسن و معایبی است، به همین جهت پذیرش یک نظریة واحد در این خصوص امکانپذیر نیست. این مقاله به دنبال طرح دیدگاه‌های گوناگون و ارائة راهکارهایی در جهت تبیین موضوع می‌باشد که در دو شمارة مستقل و چند زیر عنوان بدین شرح تنظیم شده است؛ در شمارة یک امکان مشخص نمودن مرتکب مورد بحث قرار می‌گیرد و در شمارة دو از مواردی بحث می‌شود که مشخص نمودن مرتکب امکانپذیر نباشد.
Diagnosis of perpetrators of killing and bodily harm is a complex mystery in terms of science, law and jurisprudence. It is possible to identify the perpetrator through known reasons for proving a crime, such as confession, testimony, evidence, and suspicion of a crime or oath. However, conflicting reasons may make it difficult or impossible to identify and determine the perpetrator. If it is not possible to identify and determine the perpetrator due to the conflict of reasons for proving the crime or the hesitation of the perpetrator between certain or indefinite persons, it will be difficult to reach the truth.There are four different theories in law and jurisprudence based on jurisprudential and narrative sources; The rule of lottery, the theory of fall of retaliation and payment of blood money from the treasury, the theory of equality of responsibility and the theory of criminal joint liability. Each of the views has its advantages and disadvantages, so it is not possible to accept a single theory in this regard.This research, with the method of library study, seeks to propose different points of view and provide solutions to explain the issue of the uncertainty of the perpetrator and the conditions arising from it in two situations of the possibility or impossibility of detection.
(
, 
, 
)
