Abstract:
در بعضی از آیات قرآن کریم که معجزه جاودان ادب و بلاغت است، یک فعل، حقیقتا معنای فعل دیگری را به خود گرفته و حکم همان فعل دوم را به لحاظ لازم یا متعدی بودن، به شرط وجود مناسبت میان دو فعل و قرینهای که دال بر فعل محذوف باشد، دارا شده است. این قاعده از قرن هشتم، تضمین نامیده شده که به معنای اخص آن، تضمین نحوی مستفاد در فعل است. با مطالعه موردی در سیزده آیه از سوره مبارکه بقره، از منظر تفسیر شریف المیزان به روش توصیفی-تحلیلی و به صورت نمونه کاوی مشخص شد که تضمین فعل متعدی به دو مفعول در فعل متعدی به یک مفعول، بیشترین کاربرد را دارد و علامه طباطبایی با درنظر گرفتن تضمین در غالب آیات، این اسلوب را قبول داشته و سعی در استفاده هرچه بهتر از تضمین و ارائه معنای دقیقتر و کاملتر داشتهاند.
Machine summary:
مقالاتي هم در اين زمينه کار شده است که از بين آن ها مي توان «معناشناسي افعال از خلال تضمين نحوي و برابرهاي آن در ترجمه هاي مکارم و مشکيني- مطالعه موردي در سوره مبارکه بقره » نوشته دکتر بهمن هاديلو، شماره دوم دوفصلنامه مطالعات سبک شناختي قرآن کريم در سال ١٣٩٧، «تضمين نحوي و اقسام آن در قرآن کريم » نوشته سيد محمدهادي زبرجد و بتول علوي، شماره اول دو فصلنامه پژوهش هاي قرآني در ادبيات در سال ١٣٩٣، «روش شناسي ترجمه تضمين نحوي در برخي ترجمه هاي معاصر قرآن کريم » نوشته علي حاجي خاني و توحيد پاشائي، شماري سيام مجله علمي-پژوهشي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي در سال ١٣٩٣ و «کارکرد تضمين افعال در تفسير آيات قرآن کريم با تاکيد بر آراء ابن عاشور» نوشته سيفعلي زاهديفر و آمنه موسوي شجري، شماره بيست و ششم فصلنامه علمي-پژوهشي مطالعات تفسيري در سال ١٣٩٥ را نام برد.
(ابوحيان اندلسي، ١٤١٢ ق ، ج ١: ص ٢٥٥؛ زمخشري، ١٤٠٧ ق ، ج ١: ص ٢٦٨؛ آلوسي بغدادي، بي تا، ج ١: ص ٥٢٣؛ ابن عاشور، ١٤٢٠ ق ، ج ٢: ص ٣٦٦؛ جوادي آملي، ١٣٨٨، ج ١١: ص ٢٣١) تحليل و ترجمه پيشنهادي: در اين آيه شريفه تضمين فعل متعدي به حرف جر در فعل متعدي بي واسطه (نوع دوم ) به کار رفته است و ترجمه اي که علامه طباطبايي از آيه کرده اند، ترجمه اي دقيق و با رعايت مفهوم تضمين صورت گرفته است که در آن فعل متعدي بي واسطه «ايلاء» متضمن معناي «ابتعاد» متعدي به حرف جر «من » است .