Abstract:
مسکن درنواحی روستایی دربرآوردن نیازهای اساسی انسان نقش ویژه ای دارد. با درنظر گرفتن کارکردهای متنوع مسکن روستایی، مطالعه تاثیر عوامل مختلف درنحوه تغییر و تحول آن دارای اهمیت است. معماری روستایی ایران به لحاظ ماهیت کارکردی و پاسخگویی به نیازهای انسانی فعالیت های مردمی، عناصر تولیدی و محیط زیست، مجموعه ای همگن و متشکل با هویت کالبدی خاص را تشکیل می دهد که تجلی گاه ارتباطات و کارکرد ها و نقش چند عملکردی فضاها است. طرح، تکنولوژی و شیوه ساخت مسکن روستایی، ابعاد، تناسبات، مقیاس و انطباق با شرایط درون و بیرون واحد مسکونی همه و همه از میزان تاثیر و تقویت روابط انسانی با امکانات و شرایط محیط طبیعی و الزاماتی حکایت داردکه بصورت تجربی و در طول زمان به صورت اصول، معیارها و کمیت هایی در ساختارفضایی مسکن بروز یافته است. هدف از پژوهش حاضر بررسی گونه های معماری و سپس تحلیل واحدهای مسکونی روستای زیارت است. چارچوب نظری تحقیق بر اساس نقش خصوصیات محیط طبیعی محلی و همچنین محیط روستایی در چگونگی شکلگیری واحدهای مسکونی استوار است. پژوهش حاضر به لحاظ متدلوژی از نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و از نوع مطالعات میدانی- تطبیقی است. گردآوری داده ها به دو روش کتابخانهای و پیمایشی صورت گرفته که به این ترتیب پاره ای از اطلاعات لازم، نخست به صورت اسناد مکتوب گردآوری شد و سپس طی پیمایش میدانی به نقاط مختلف روستای زیارت، نمونه های فراوانی گردآوری شد که شماری از آنها پس از نخستین بررسی های توصیفی، طبقه بندی شدند. نتایج کلی تحقیق نشان میدهد که مهمترین ویژگی ساختاری و تیپ لوژی معماری بومی روستای مورد نظر هماهنگی بافت و شکل گیری آن بر اساس زمین، ساماندهی فضاهای گوناگون مسکن روستایی با توجه به معیشت خانواده، عوامل اقلیمی و وضعیت اجتماعی، فرهنگی مردم، میباشد.
Machine summary:
در اين مقاله سعي شده به سؤالات زير پاسخ داده شود: چند نوع پلان مسکوني در منطقه وجود دارد و آيا رابطه معناداري بين آن ها وجود دارد؟ مصالح غالب در ساخت و ساز خانه هاي روستايي کدامند؟ از چه نوع سازه هايي در اين مناطق استفاده ميشده است ؟ اهميت و ضرورت پژوهش مسکن روستايي نتيجه سال ها زحمت ، تفکر و تجربه اسـت .
از اينرو در پژوهش حاضر نگارندگان سعي بر آن دارند با توجه به مطالعات صورت گرفته درر پيشينه پژوهش به پرداختن گونه شناسي مسکن ، از جنبه فرم کالبدي و ساختاري معماري مساکن روستايي مورد مطالعه (روستاي زيارت ) که شامل مواردي همانند چگونگي ساختار کالبدي مساکن بومي، جهت اسقرار، چگونگي استقرار بنا نسبت به کف زمين و چگونگي شيب سقف خانه مي باشد.
نوع اقليم نوع مصالح نوع پلان نوع بام جهت نحوه ارتباط سطح و ميزان استفاده ار بافت مجموعه استقرار ساختمان به تعداد تهويه طبيعي زمين پنجره کوهستاني ظرفيت حرارتي بالا خطي شيب دار شرق تا غرب روي پايه ها کم متوسط نيمه متمرکز مسکن روستايي اين حوزه از دو ديدگاه مورد تحليل قرار گرفته است : الف ) ارزيابي الگوي فضايي- عملکردي: با توجه به عملکرد فضاها، معيشت خانواده و وضعيت اجتماعي- فرهنگي ساکنان گونه شناسي شان ، ويژگي هاي کالبدي مسکن هاي منتخب ، به صورت کمي ذکر مي شود.