تأثیر مؤلفه های اقتصاد دانش بنیان بر رابطه مبادله بازرگانی در کشورهای منتخب تولیدکننده نفت Journal Article

Corresponding Author: شاه‌آبادی، ابوالفضل ؛

Writer: پوران، رقیه ؛ کاویانی، عبدالمطلب ؛

اقتصاد و تجارت نوین پاییز 1401، سال هفدهم - شماره 3 Ranking ب (Ministry of Science/ISC (‎24 page(s) - From 65 to 88 )

Keywords: آموزش و توسعه منابع انسانی سیستم ابداعات و نوآوری رابطه مبادله مشوقهای اقتصادی و رژیم نهادی زیرساختارهای ICT Terms of Trade Economic Incentives and Institutional Regime System of Innovations Education and Human Resource Development ICTInfrastructure صادرات واردات اقتصادی رابطه مبادله بازرگانی ارز تولید

fa en

Abstract:

پائین بودن کشش درآمدی تقاضای مواد اولیه و کالاهای سنتی مانند نفت خام در مقایسه با کالاهای صنعتی، ساختار انحصاری بازار در کشورهای صنعتی و شرایط رقابتی در عرضه محصولات اولیه، و پیشرفت‌های فنی معطوف به اقتصادی شدن مصرف مواد اولیه وارداتی سبب شده تا رابطه مبادله به زیان کشورهای درحال توسعه- صادرکننده مواد اولیه از جمله نفت– در جریان باشد. این در صورتی است که کشورهای درحال توسعه تولیدکننده نفت خام با بهبود مولفه‌های دانش می‌توانند ساختار صادراتی را به سمت محصولات صنعتی جدید، متنوع و با ارزش افزوده بالا تغییر داده و از آثار سوء نزولی بودن قیمت نسبی صادرات مواد خام بکاهند و رابطه مبادله را بهبود بخشند. بنابراین، تحقیق حاضر به دنبال بررسی تأثیر مشوق‌های اقتصادی و رژیم نهادی، سیستم ابداعات و نوآوری، آموزش و توسعه منابع انسانی و زیرساختارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات، به عنوان مؤلفه‌های دانش بر رابطه مبادله بازرگانی در گروه منتخب کشورهای درحال توسعه و نیز، منتخبی از کشورهای توسعه‌یافته و یا نوظهور تولیدکننده نفت طی دوره 2018-2003 است. برای این منظور، مدل تحقیق با استفاده از داده‌های تابلویی پویا و به روش گشتاورهای تعمیم‌یافته برآورد گردید. نتایج نشان می‌دهند تأثیر کلیه مؤلفه‌های دانش بر رابطه مبادله بازرگانی در هر دو گروه از کشورهای منتخب، مثبت و معنی‌دار است اما، ضرایب متغیرهای نرخ ارز مؤثر واقعی و فراوانی منابع در کشورهای ‌درحال‌توسعه منتخب منفی و معنی‌دار است. لذا، تغییر ساختار تولید از منبع‌محوری به نوآوری‌محوری در این کشورها توصیه می‌شود.

The low-income elasticity of demand for raw materials and traditional goods such as crude oil in comparison to industrial goods, the monopoly structure of the market in industrial countries, and the competitive conditions in the supply of primary materials, and the technological advances toward economization of consumption of imported raw materials have caused the terms of trade to the detriment of developing countries, the exporter of raw materials is in progress. This is if this group of countries, by improving the componets a knowledge-based economy, can change the structure of export goods toward the new, varied, high-value industrial products, and the negative effects of the reducing the relative price of raw materials exports and improving the terms of trade. Therefore, the present study tried to investigate the effect of economic incentives and institutional regime, the system of innovations, education and human resource development, and the information and communication technology infrastructure as components a knowledge-based economy on the terms of trade in the selected group of developing countries and also, a selection of developed or emerging oil-producing countries during the period 2003-2018. For this purpose, the research model was estimated using dynamic panel data and Generalized Moment Method. However, the coefficients of real effective exchange rate variables and the abundance of resources in selected developing countries are negative and significant. Therefore, changing the structure of production from source-oriented to innovation-oriented in these countries is recommended.

Machine summary:

بنابراین ، تحقیق حاضر بـه دنبـال بررسی تأثیر مشوق های اقتصادی و رژیم نهادی ، سیستم ابـداعات و نـوآوری ، آمـوزش و توسعه منابع انسانی و زیرساختارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات ، به عنـوان مؤلفـه هـای دانش بر رابطه مبادله بازرگانی در گروه منتخب کشورهای درحال توسعه و نیـز، منتخبـی از کشورهای توسعه یافته و یا نوظهور تولیدکننده نفت طی دوره ٢٠١٨-٢٠٠٣ است . (30 این در صورتی است که تغییر ساختار تولیدی به سمت تولید کالاهای جدید، متنوع و با ارزش افزوده بالا و ابداع شیوه های نوین برای تولیـد کالاهـای قـدیمی مـی توانسـت بـرای کشورهای تولیدکننده نفت در بازارهای جهـانی کسـب مزیـت کنـد و بـا ایجـاد موقعیـت انحصـاری بـرای آنهـا، از نـزول رابطـه مبادلـه بازرگـانی در هنگـام سـقوط قیمـت نفـت جلوگیری نماید و فرآیند نیل به رشد اقتصـادی و تـأمین رفـاه اجتمـاعی را تضـمین کنـد (شاه آبادی و ثمری ، ١٣٩٥: ). بهبود این مؤلفه با کاهش هزینه های تعیین و انتخاب خریداران و فروشندگان احتمـالی ، کاهش هزینه های مذاکره و چانه زنی برای انعقاد قراردادها و کاهش هزینـه هـای نظـارت و داوری قراردادها (٢٠١٨ ,Xing))، کاهش هزینه های تولید، افزایش بهره وری و ارتقای کیفـی محصولات تولیدی (تن و اویانـگ (٢٠٠٤ ,Tan&Ouyang))، افـزایش کـارایی نیـروی کـار، نوآوری در روش های تولید، بهبود سیستم هـای بازاریـابی و کـاهش هزینـه هـای مبـادلات تجاری (اوزکان و ناث (٢٠١٦ ,Ozcan& Nath))، اطلاع رسانی سریع و آسان بـه مخاطبـان و ارائه خدمات بهتر به مشتریان (لیو و نـاث (٢٠١٣ ,Lirong et al)) و ایجـاد کسـب وکارهـای دیجیتالی و حذف محدودیت مکانی و زمانی و دستیابی به بازارهای جدید (مکانیزا و اندووا (٢٠١٦ ,Makanyeza& Ndlovu)) موجـب افـزایش تولیـد و صـادرات کالاهـای متنـوع و باارزش افزوده بالا شده و در نهایت ،رابطه مبادله را بهبود می بخشد.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: