تداخل در قصاص از منظر فقه امامیه Journal Article

Writer: کرمی، محمد مهدی ؛ حسنی کلشتری، مصطفی ؛ تیموری، یگانه ؛ رئیس دانایی، سمیه ؛

فقه و حقوق معاصر پاییز 1401، سال هشتم - شماره 21 (‎11 page(s) - From 269 to 279 )

Keywords: قصاص تداخل فقه امامیه فقه قصاص نفس قصاص عضو جنایت قتل ضربات متعدد

Abstract:

هنگامی که در کتاب های فقهی بحث قصاص را مطالعه می کنیم، یکی از مسائلی که در تمام کتب آورده شده، تداخل در قصاص است. این مساله از جمله مسائل پرکاربرد فقهی که دارای اقوال متعدد و ابعاد اختلافی زیادی است. هدف از این پژوهش بررسی تداخل در قصاص از منظر فقه امامیه است که به روش تحلیلی ـ توصیفی و با بهره گیری از منابع اسنادی و کتابخانه ای این مسءله مورد تحقیق و مداقه قرار گرفته است. نتیجه حاصله ازپژوهش عبارت است از: بررسی بحث تداخل در قصاص دارای سه فرض است ؛ ضربه واحد، ضربات متوالی و ضربات با فاصله. منشا اختلاف فقها در این سه فرض است، البته تا قبل از آیت الله العظمی خویی کسی این سه فرض را بیان نکرده بود و این هم از نوآوری های ایشان است. مواد298و299 قانون مجازات اسلامی مصوب1392 هم بر اساس این سه فرض تدوین شده است.

Machine summary:

2ـ اقوال در قصاص از منظر فقه امامیه الف) قول اول: عدم تداخل مطلقاً دسته ای از فقها از جمله ابن ادریس (السرائر396:3)، شیخ طوسی(الخلاف210:5 ، المبسوط21:7و113) ، محقق حلی (نکت النهایه445:3-446 ) و ابن زهره(غنیه النزوع408) قائل به این شده اند که وقتی فردی هم موجب قصاص عضو و قصاص نفس است ، این دو قصاص تداخل نمی کنند و فرقی هم بین ضربه واحد و ضربه متعدد نیست. امام(علیه السلام) در این روایت ، در مورد کسی که چشم دیگری را کور کرده است و بینی و دو گوش او را بریده است و سپس او را به قتل رسانده است ، فرموده اند: اگر این جنایت ها را با ضربات متعدد انجام داده است ، ابتدا قصاص اعضاء انجام می شود و سپس به عنوان قصاص نفس کشته می شود ولی اگر تنها با یک ضربه تمام این جنایات را انجام داده است ، فقط قصاص نفس می شود و قصاص اعضاء صورت نمی گیرد. مرحوم خویی در این کتاب بیان کرده اند ؛ اگر جراحت و قتل با یک ضربه محقق شود، بدون شک تداخل صورت گرفته و ضارب قصاص نفس می شود و در این زمینه بین اصحاب اختلافی نیست بلکه ادعای اجماع شده است. دلیلی که برای این قسمت بیان شده است، صحیحیه ابو عبیده حذّاء است؛ در این روایت در فرض تعدد ضربات به صورت متوالی و تحقق مرگ ، حکم به مجازات قتل شده است.

Download citation file :
(پژوهیار, , , )

Download PDF
Downlaod HTML

Shortlink:

Page: