Abstract:
قرآن کریم، همواره یکی از سرچشمه‌های غنی و لایزالی است که شاعران و نویسندگان مسلمان از آن بهره برده‌اند. پیشینۀ بهره‌گیری از قرآن کریم در شعر فارسی، عمری به درازای اسلام ایرانیان دارد. تناص (بینامتنیت) یکی از نظریه‌های نقدی ادبیِ جدید است که در نیمۀ دوم قرن بیستم میلادی توسط ژولیا کریستوا مطرح شد. در حقیقت، تناص، اصطلاحی جدید است که دارای مفاهیمی قدیمی در ادبیات است. پژوهش حاضر بر آن است با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی انواع بینامتنی در قصاید فرید اصفهانی، یکی از شاعران کمتر شناخته‌شدۀ هم‌عصر سعدی، بپردازد. نتایج پژوهش بیانگر آن است که وی بیشترین بهره را از بینامتنی جزئی برده که در قالب کلمات، جملات و عبارات قرآنی رخ نمایانده است. نیز می‌توان بینامتنی اشاره‌ای (تلمیحی) را یکی دیگر از پرکاربردترین انواع بینامتنی در شعر وی دانست که در قالب فراخوانی داستان‌ها و شخصیت‌های قرآنی نمایان شده است. شاعر به ندرت از بینامتنی الهامی و مفهومی بهره گرفته است.
The Holy Quran is always one of the rich and timeless sources that Muslim poets and writers have used. The history of using the Holy Quran in Persian poetry is as long as Iranian Islam. Tanas (intertextuality) is one of the new literary criticism theories that was proposed by Julia Kristeva in the second half of the 20th century. In fact, Tanas is a new term that has old concepts in literature. The present study aims to investigate intertextual types in the poems of Farid Esfahani, one of the lesser-known poets of Saadi's age, using the descriptive-analytical method. The results of the research show that he benefited the most from partial intertextuality that appeared in the form of Quranic words, sentences and phrases. It is also possible to consider indicative intertextuality as one of the most widely used types of intertextuality in his poetry, which is shown in the form of invoking Quranic stories and characters. The poet has rarely used inspirational and conceptual intertextuality.
(
, 
, 
)
