Abstract:
اﻧﺴﺎن ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﯿﺰﺗﺮﯾﻦ ﻣﺨﻠﻮق ﺧﺪاوﻧﺪ و واﻻﺗﺮﯾﻦ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻗﺪرت ﺣﻖ اﺳﺖ. اﻧﺴﺎن ﻣﺴﺘﻌﺪ اﺗﺼﺎف ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺻﻔﺎت و ﮐﻤﺎﻻت اﻟﻬﯽ اﺳﺖ و آﻓﺮﯾﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺗﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺎم )ﺧﻠﯿﻔﻪ اﻟﻬﯽ( رﺳﺪ، و اﯾﻦ ﺟﺰ ﺑﺎ ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺣﻘﯿﻘﯽ ﻣﯿﺴﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد. ﺳﻮره اﻟﺮﺣﻤﻦ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎم اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﺸﺎن ﺳﺎزد ﮐﻪ ﺧﺪای ﺗﻌﺎﻟﯽ ﻋﺎﻟﻢ و اﺟﺰای آن از ﻗﺒﯿﻞ زﻣﯿﻦ و آﺳﻤﺎن و ﺧﺸﮑﯽ ﻫﺎ و درﯾﺎﻫﺎ و اﻧﺲ و ﺟﻦ را ﻃﻮری آﻓﺮﯾﺪه و ﻧﯿﺰ اﺟﺰای ﻫﺮ ﯾﮏ را ﻃﻮری ﻧﻈﻢ داده ﮐﻪ ﺟﻦ و اﻧﺲ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در زﻧﺪﮔﯽ ﺧﻮد از آن ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪ ﺷﻮﻧﺪ و ﻗﻬﺮا ﻋﺎﻟﻢ ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ و دو ﻧﺸﺄه: دﻧﯿﺎ ﮐﻪ ﺑﻪ زودی ﺧﻮدش ﺑﺎ اﻫﻠﺶ ﻓﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد، و ﯾﮑﯽ دﯾﮕﺮ ﻧﺸﺄه آﺧﺮت ﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎﻗﯽ اﺳﺖ و در آن ﻧﺸﺄه ﺳﻌﺎدت از ﺷﻘﺎوت و ﻧﻌﻤﺖ از ﻧﻘﻤﺖ ﻣﺘﻤﺎﯾﺰ ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﯿﺎن روﺷﻦ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻫﺴﺘﯽ از دﻧﯿﺎﯾﺶ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ آﺧﺮﺗﺶ ﻧﻈﺎﻣﯽ واﺣﺪ دارد، ﺗﻤﺎﻣﯽ اﺟﺰا و اﺑﻌﺎض اﯾﻦ ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺎ اﺟﺰا و اﺑﻌﺎض آن ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺮﺗﺒﻂ اﺳﺖ و اﺟﺰای ﻋﺎﻟﻢ ﻫﺴﺘﯽ ارﮐﺎﻧﯽ ﻗﻮﯾﻢ دارد؛ ارﮐﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را اﺻﻼح ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ ﺟﺰء ﻣﺎﯾﻪ ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ آن ﺟﺰء دﯾﮕﺮ و آن ﻣﺎﯾﻪ ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺗﺠﻠﯽ رﺣﻤﺖ ﺧﺪا ﺑﺮ اﻧﺴﺎن در ﺳﻮره اﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ وﺣﺪت ﺳﺎﺧﺘﺎری ﺳﻮره ﺑﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ روﯾﮑﺮد اﺳﻨﺎدی و ﮐﺘﺐ ﺗﻔﺴﯿﺮی ﻣﻮرد ﺑﺮﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺳﻮره اﻟﺮﺣﻤﻦ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﻧﻌﻤﺖ ﻫﺎی اﺧﺮوی ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎغ ﻫﺎ، ﭼﺸﻤﻪ ﻫﺎ، ﻣﯿﻮه ﻫﺎ و ﻫﻤﺴﺮان زﯾﺒﺎ و ﺑﺎوﻓﺎ اﻧﻮاع ﻟﺒﺎﺳﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. و اﺷﺎره ای ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺰ ﺑﻪ دوزخ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﻣﺠﺮﻣﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ. و ﭼﻮن ﻫﺸﺪاری ﺑﺮای اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان رﺣﻤﺖ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ. رﺳﻮل اﮐﺮم در ﺑﺎره اﻫﻤﯿﺖ ﺳﻮره اﻟﺮﺣﻤﻦ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ: ﻫﺮ ﮐﺲ ﺳﻮره اﻟﺮﺣﻤﻦ را ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ و ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﻤﺮاه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺧﺪاوﻧﺪ ﻫﺮ ﮐﺎر ﻣﺸﮑﻞ و ﺳﺨﺖ ﺑﺮای او آﺳﺎن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
Machine summary:
سوره ی الرحمن بیانگر نعمت های مادی اعم از نعمت های بزرگ خلقت، تعلیم و تربیت، حساب و میزان، و وسائل رفاهی انسان و غذاهای روحی و جسمی و نعمت های اخروی شامل باغ ها، چشمه ها، میوه ها، همسران زیبا و باوفا انواع لباس ها می باشد و اشاره کوتاهی نیز به دوزخ و سر نوشت مجرمان شده است و بحث در مورد این است که هشداری برای انسان ها می باشد تا سالکان راه حقیقت به وسیله آشنایی با رحمت خداوند در سوره الرحمن مسیر کمال را ساده تر بپیمایند.
چند سؤال پیش می آید که باید مورد بررسی قرار بدهیم: 1- نشانه های رحمت خداوند به انسان در سوره الرحمن چیست؟ 2- اشاره خداوند به نعمت های که در دنیا و آخرت به انسان داده است، چگونه باعث این می شود که انسان مسیر کمال را ساده تر بپیمایید؟ 3- در آیه: «فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ» (آیا جن و انس می توانندکدامین نعمت های خداوند را انکار کنند؟) را بر طبق وحدت ساختاری سوره بیان کنید؟ در بحث تجلی رحمت خدا بر انسان انجام گرفته است؛ از جمله آنان کتاب ها و مقالاتی از قبیل: 1- طباطبایی، 1360، جلد نوزدهم، ص310؛ 2- مدرسی، 1378، جلد چهاردهم، چاپ اول، 13؛ 3- تفسیر نمونه، آیت الله ناصر مکارم شیرازی، جلد بیست و سوم، چاپ سی و یکم، 1388؛ 4- تفسیر راهنما، آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی، جلد هجدهم، مؤسسه بوستان کتاب قم، 1361؛ استفاده شده است.