Abstract:
هدف این مقاله مقایسه وجوه ارتباطی تلمیح در متون غنایی(غزلیات سعدی) و تعلیمی(بوستان) بهمنظور بررسی الزامات هنجارهای ادبی و ژانری حاکم بر متون ادبی با رویکردی ساختاری است. با اینکه مؤلف این دو متن، ذهنیتی واحد دارد و از تلمیحات مشترکی استفاده کرده، اصول ژانری، باعث تغییراتی در کارکردهای ارتباطی آنها شده است. گرایش متون غنایی به تلمیحات عاطفی در برابر برجستگی تلمیحات ترغیبی در متون تعلیمی، تلمیحات مؤلفمحور در متون غنایی در مقابل تلمیحات مخاطبمحور در متون تعلیمی، جهتگیری تلمیحات غنایی به سمت قطب استعاری زبان بر خلاف برجستگی قطب مجازی تلمیحات در متون تعلیمی از مهمترین پیامدهای تأثیر قواعد ژانری بر کارکردهای ارتباطی تلمیح در آثار غنایی و تعلیمی سعدی است.
The rules and limitations of the genre change the hint and organize it in accordance with the communication norms of the new text. The purpose of this article is to compare the communication aspects of allusion in lyrical texts (sonnets) and didactic texts (Bustan) to examine the requirements of literary and genre norms governing literary texts. The tendency of lyrical texts to emotional allusions against the prominence of persuasive allusions in educational texts, the author-centered allusions in lyrical versus the audience-centered allusions in educational texts, the orientation of lyrical allusions towards the metaphorical pole of language versus the prominence of the most important The genre alludes to the communication functions in these works.
Machine summary:
تلميح هم از اين نظر که متن را به متني ديگر پيوند ميدهد و قواعد زيباشناختي و معنايي خود را مستحکم ميکند، هم از نظر ادبي که به مؤلفه هاي ادبيت سازي همچون مراعات نظير و انسجام و غيره منجر ميشود، آرايه اي تأثيرگذار هم در بلاغت ، هم در معناسازي است ؛ از همين رو نويسندگان بنا به قدرت بيناذهني خود از اين آرايه به صورت هميشگي استفاده کرده اند.
با توجه به اهميت قواعد و هنجارهاي نوع ادبي در شکل گيري ادبيات ، اين پژوهش تلاش ميکند با بررسي تلميح به عنوان شگردي بديعي به اين مسائل بپردازد: ١ - آيا نوع کارکرد و کاربرد تلميح در ژانرهاي تعليمي و غنايي با هم تفاوت دارد؟ ٢- ژرف ساختها و اصول ژانري چگونه کارکردهاي ارتباطي تلميح را تحت تأثير قرار ميدهد؟ ١-١ روش تحقيق يکي از هدفهاي ابتدايي و اساسي متن ادبي ، ايجاد ارتباط است .
سعدي در غزليات و بوستان خود با اينکه از تلميحات مشترک فراواني استفاده کرده با اشرافي که بر اهداف و قراردادهاي ادبي آثار خود دارد در هر اثر به گزينش ، حذف و برجسته سازي بخشهايي از تلميحات دست زده است که مقاصد فرمي و معنايي متن خود را برآورده کند؛ به تعبير ديگر در ادبيات تعليمي، تلميح مصداقي براي مفهوم و گزاره اخلاقي مورد نظر شاعر است و کارکردي اقناعي دارد در حالي که در متون غنايي، شاعر بر احساسات و عواطف شخصي خود تأکيد ميکند و تلميح ، کارکردي عاطفي مييابد؛ آن چنانکه نوع برداشت سعدي در خوشه تلميحي حضرت يوسف (ع )، که در جدول زيل آمده در بوستان و غزليات متفاوت است .