سایه کابوس «بر اساس نویسی بر صحنه های تئاتر ما سنگینی میکند!»: نقد «ژولیوس سزار به روایت کابوس» Introduction and review

"اما در مورد عنصر دوم یعنی تقدیر و نقش آن در شکل‌دهی به وقایع درام تراژیک ژولیوس سزار، شکسپیر از صحنة دوم پرده اول و با سخنان طالع‌بین «از پانزدهم مارس بر حذر باش» به نقش عنصر تقدیر و بی‌چون چرایی سرنوشت رقم زده شده برای ژولیوس سزار از سوی نیروهای فوق طبیعی اشاره می‌کند و سپس در ادامة همین صحنه در گفت‌وگوی کاسیوس و بروتوس، با صراحت بیشتر و آشکارتر آن را مورد تأکید قرار می‌دهد؛ در این صحنه، کاسیوس با نقل ماجرای نجات دادن ژولیوس سزار از چنگال امواج خشمگین رودخانة «تیبر» ریشه‌های کینه و نفرت و حسادت خود نسبت به سزار را آشکار می‌کند و با تصویرسازی صحنه غش و به خاک افتادن ذلیلانة سزار در اسپانیا بی‌آنکه خود بداند، از بازی تقدیر و نقشی که نیروهای فوق طبیعی به او به‌عنوان پیشوای شورشیان محول کرده است پرده برمی‌دارد. درست است که تغییرات اعمال‌شده «بر اساس» متن اصلی عملا حاوی عنصر تئاتری است و تماشاگر را برای دانستن نتیجة کار بر صندلی خود میخکوب می‌کند اما فراموش نباید کرد که تماشاگر یک عنصر منفعل نیست، او می‌اندیشد، مقایسه می‌کند، سبک سنگین می‌نماید و حتی اگر با متن اصلی آشنا نباشد و نداند که چنین شخصیتهایی در واقعیت داستانی وجود داشته و عملا جزو جمعیت زمین به حساب می‌آیند روابط ملی را خوب درک می‌کند و دوست دارد به عوض سرگیجه و درگیر شدن در فضایی پرابهام، به زبان شناخته شدة درام با او سخن بگویند و رابطه‌ای قابل فهم میان علتها و معلولها بیابد."