Abstract:
در این پژوهش بنا داریم تا به بررسی دیدگاه جمهوری اسلامی ایران به امنیت منطقه خلیج فارس بپردازیم. امنیت خلیج فارس، از مسائل اساسی بین المللی، منطقه ای و ملی کشورهای منطقه و به ویژه ایران اسلامی است. کشور ما به دلیل وابستگی شدید به درآمدهای نفتی و واردات کالاهای صنعتی با وجود داشتن حداکثر طول سواحل در خلیج فارس از طرفی عامل تعادل در برقراری ثبات و امنیت منطقه ای است، به طوری که امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران و منطقه تفکیک ناپذیرند. مطالعات انجامشده که از روش توصیفی- تحلیلی به دست آمده است نشان میدهد که کشورهای اروپایی در ابتدا و آمریکا در نیم قرن اخیر مدعی امنیت منطقه بوده و امنیت منطقه همواره تحت تاثیر راهبردهای آنها قرار گرفته است. وقوع چهار جنگ طی سه دهه و اشغال عراق توسط نیروهای آمریکایی، نشاندهنده این واقعیت است که حضور نیروهای بیگانه تاثیر چندانی در امنیت منطقه نداشته و چه بسا شکلگیری یک نظام امنیتی متشکل از کشورهای منطقه را نیز دشوار می کند. پس از تغییر نظام ایران از پادشاهی به جمهوری اسلامی و تغییر سیاست خارجی ایران همواره مخالفت خود را با حضور نیروهای خارجی در منطقه اعلام کرده و برای شکل گیری امنیتی پایدار در منطقه خواهان همکاری کشورهای منطقه بدون اتکا به نیروهای خارجی بوده است و حضور نیروهای خارجی را عامل ناامنی منطقه قلمداد میکند.
Iran''s opinion about the best security system in the Persian Golf Security of the Persian Gulf is one of the main issues among the nations¡ regions¡ and inside countries; Especially the Islamic republic of Iran. Besides¡ Iran is a balancemaker in the security of the region due to its great reliance on oil incomes and importing industrial goods¡ as well as owning maximum length of Persian Gulf shore; so¡ security of Iran and the region cannot be segregated. According to the studies¡ the security of the region has been under some tactics initially by European countries and then by the USA in the recent half of century who have claimed [providing] the region with it. With four wars occurred in three decades and Iraq captured by US forces¡ it is obvious that not only the presence of foreigner troops in the region does not have much effect on the security in there¡ but also it makes the process of forming a common security force consisted of the countries of the region. In this research¡ the aim is to study the security of the Persian Gulf from Iran''s point of view. After Iran''s regime changed from Imperial to Islamic republic and so as its foreign policy¡ as the results of the research show¡ the country have always stated its rejection about the presence of foreign troops in the region¡ whom it considers as an irregularity¡ and asked for a cooperation between the countries for providing the security without any foreign interruption. The present research is to study the Iran''s point of view about a favorable security force in the region according to the descriptive and analytic manners¡ library resources¡ and statements made by Iranian officials.
Machine summary:
با تغيير نظام پادشاهي در ايران و ايجاد جمهوري اسلامي ، ايران از ترتيبات امنيتي ايجاد شده به وسيله آمريکا در خليج فارس خارج شد و با اعلام مخالفت با حضور نيروهاي خارجي در منطقه ، در صدد ايجاد ترتيباتي مستقل از قدرتهاي فرامنطقه اي و با اتکا به دولت هاي منطقه برآمد.
ترتيبات امنيتي مورد نظر آمريکا در دهه ٨٠ ميلادي براي خليج فارس «با محور قرار دادن همکاري گسترده اي ميان آمريکا و کشورهاي عضو شوراي همکاري خليج فارس به وجود آمد و عراق نيز علي رغم همکاري نسبي با شوروي وارد اين سيستم گرديد و تنها جمهوري اسلامي ايران بود که در ميان کشورهاي منطقه تنها و مجزا باقي ماند.
آمريکا با تلاش براي ت̂Hثيرگذاري بر جنگ ايران و عراق و حفظ موازنه قدرت بين اين دو کشور از يک سو و با ايجاد نيروهاي واکنش سريع و تشکيل شوراي همکاري خليج فارس ، با هدف ايجاد موازنه بين ايران و نيروهاي طرفدار انقلاب اسلامي و دولت ها و نيروهاي مخالف آن از سوي ديگر کوشيد تا موازنه منطقه اي را در جهت منافع خود در منطقه خليج فارس برقرار سازد و با ايجاد و حفظ اين موازنه ، ترتيبات امنيتي مطلوب خود را براي حفظ و تامين منافع آمريکا و متحدانش مستقر سازد.
ترتيبات مبتني بر مهار دوگانه که بيش از يک دهه و تا سال ١٣٨٢ و حمله مجدد آمريکا به عراق جريان ادامه داشت بر مهار دو کشور ايران و عراق از يک سو و همکاري کشورهاي شوراي خليج فارس از سوي ديگر استوار بود و آمريکا کوشيد تا از طريق اين ترتيبات ، امنيت منطقه اي را در جهت تامين منافع خود و متحدانش تأمين نمايد.