Abstract:
تالیف اثر علمی, نخست در گرو اندیشهگری است و سپس در رهن اندیشهنگاری. هدف نگاره
حاضر پرداختن به بعد نگارش و زبان علمی است. زبان علمی بایستههایی دارد. به دعوی و
گمان نوشتار حاضرء دو رکن مهم در زبان تالیفء پاکیزگی و چالاکی است. قلم پاک و
پیراسته از خطاء به خواننده اطمینان میدهد که با نویسندهای درستکار و دانا روبهرو است.
و قلم چالاک و توانمندء مفاهیم را آسان و رایگان در دسترس اذهان قرار میدهد. برای
نزدیکتر شدن به چنین زبان و قلمی, گام نخست خودآگاهی زبانی است؛ یعنی باید بیش از
پیش زبان و آلایندههای آن را بشناسیم و نیز قیدوبندهای بیهوده را از دستوپای آن
برداریم. نوشتة حاضر میکوشد برخی از مسائل زبان نوشتاری را بررسی کند و از این رهگذر,
گامی به سوی زبان پاکیزه و توانمند در تولید یک اثر علمی بردارد. بخش نخست این نوشتار
دربارة زبان علمی است. بپخش دوم. مرزهای زبان علمی را با زبان ادبی پررنگ میکند.
سپس شماری از تیکهای قلم را میشمارد و در پایان» سنجههای درستنویسی را
بازمیگوید.
Machine summary:
اما زيان محض هم نيست ؛ زيرا کشورهايي که زبان علمي خود را انگليسي يا مانند آن کرده اند، براي دسترس به دستاوردهاي جهاني ، نيازي به واسطه ترجمه ندارند و حذف همين واسطه ، ده ها سال آنها را جلو مي اندازد.
اما اين سخن به اين معنا نيست که تا اطلاع ثانوي کسي نبايد به «زبان » کاري داشته باشد و همه تلاش ها بايد معطوف به اصلاح ذهن باشد؛ زيرا اصلاح ذهن نيز در گروه اصلاح زبان است .
کم نيست متن هاي علمي که خواندني نيست و دليل آن ، بي مبالاتي نويسنده در نظم دادن به واژه ها و چينش هاي ناشيانه در اجزاي جمله است ؛ به اين بهانه نابجا که «منطقي را بحث در الفاظ نيست !» بحث در الفاظ ، دست کم از سه نظرگاه براي نويسنده ضروري است ، نه عارضي : 165 نخست از آن رو که نويسنده ، نمي تواند به صورت و نماي بيروني اثر خود بي اعتنا باشد.
اگر نويسنده اين جمله ، براي سخن خود دليل نياورد و به ادعاگري بسنده کند، شعر گفته است ؛ اگرچه در آن ، به ظاهر هيچ نشاني از شاعرانگي به چشم نمي خورد.
٤. در برخي آثار فصيح فارسي نيز گاهي از اين گونه عطف ها ديده مي شود، اگرچه شمار آنها اندک است ؛ مانند بيت زير از حافظ که «دربان » را به «حاجب » عطف کرده است : «کبر و ناز و حاجب و دربان بر اين درگاه 179 بسياري از کساني که در نوشته هاي خود دچار عطف هاي لاطائل و بي نقش اند، دليل کار خود را تأکيد مي دانند و مي گويند: «وقتي به کسي مي گوييم : تو همه سعي و تلاش و کوششت را بکن !