Abstract:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری از جمله مقولههایی است که با توجه به ماهیت چندبعدی آن، نیازمند بهرهگیری از توان تمامی عناصر بالقوه موجود است. یکی از عناصری که در توسعه و برنامه ریزی گردشگری نقش موثری دارد و بهرهگیری از ظرفیت آن در جهت توسعه گردشگری پایدار شهری مغفول مانده است، نهادها و تشکلهای مردم نهاد هستند. نهادهای محلی و یا تشکلهای مردم نهاد به دلیل ماهیت داوطلبانه، مستقل، غیرانتفاعی و غیرسیاسی بودن فعالیتهایشان، از اقبال گستردهای در جلب مشارکت مردم برخوردارند.
با در نظر گرفتن اهمیت موضوع، این پژوهش با روش تحلیلی- توصیفی و بر اساس دادهها و اطلاعات حاصله از مطالعه منابع کتابخانهای، اسناد و نوشتههای مربوطه به بررسی، شناسایی و تحلیل ظرفیت نهادهای محلی بر توسعه گردشگری پایدار شهری میپردازد.
نتایج پژوهش نشان میدهد که ارتباط مستقیمی بین ظرفیت نهادی و سطح توسعه پایدار وجود دارد. نهادها و تشکلهای مردم نهاد، به عنوان بازوان قدرتمند ارگانهای دولتی و خصوصی از ظرفیت بالایی به خصوص در حوزه سیاستگذاری، برنامه ریزی و اجرای پروژههای گردشگری برخوردار میباشند. نهادهای مردمی به عنوان جایگزینی مناسب برای دولت میتوانند نقش حفاظتی از میراث فرهنگی و جاذبههای گردشگری را بر عهده بگیرند. آنها میتوانند از ظرفیت اعتمادسازی، مشارکتی و تعاملی خود استفاده نمایند و سرمایه گذاری کلانی را در راستای توسعه پایدار گردشگری به سمت عناصر و جاذبههای گردشگری شهری سوق دهند.
Planning and tourism development¡ including issue is due to its multidimensional nature necessitates the utilization of the potential of all the elements. One of the elements that use its capacity to develop sustainable tourism in the city has been neglected¡ are institutions and NGOs. Local institutions due to the nature of voluntary¡ independent¡ non-profit and nonpolitical nature of their activities have great potential in attracting people. The results showed that there is a direct link between institutional capacity and sustainable development. No society cannot function without the use of institutional capacity to take steps towards sustainable development. Institutions and NGOs are having great potential¡ especially in the area of policy making¡ planning and implementation of tourism projects. Public institutions as an affordable alternative to the government can to take over the role of cultural heritage protection and tourism. They can be confidence-building capacities¡ participatory and interactive use and sustainable development of tourism investment to propel the elements and attractions in the city.
Machine summary:
يکي از عناصري که در توسعه و برنامه ريزي گردشـگري نقش موثري دارد و بهره گيري از ظرفيت آن در جهت توسعه گردشگري پايدار شهري مغفـول مانـده اسـت ، نهادها و تشکل هاي مردم نهاد هستند.
کاهش دادن حجم کاري دستگاه ها، کمک بـه حقـوق شـهروندي و ايجـاد نشـاط اجتماعي در جامعه از جمله ظرفيت هاي اصلي سازمان هاي مردم نهاد است که با نظـارت دقيـق بـر روند برنامه هاي اين ارگان مردم نهاد ميتوان شاهد رشد و شکوفايي مديريت شهري و توسعه پايدار نظام شهري بود.
از طرف ديگر نهادهاي محلي با توجه به ظرفيت شان و از طريق همکاري با دولت سـبب شده اند تا در حوزه هايي مانند ميراث فرهنگي و گردشگري فعاليت هاي بسيار خوبي صورت گيرد بـه نحوي که فعاليت اين تشکل ها در مواردي از وارد آمدن گزند و آسيب به بافت هاي تـاريخي شـهري ممانعت کرده است .
نقش نهاد و ظرفيت نهادي در ايجاد توسعه پايدار نهادها به عنوان سازمان هاي غيردولتي موسساتي کارآمد هستند کـه بـه عنـوان مکمـل بخـش دولتي در تأمين اهداف توسعه از جايگاه ويژه اي برخـوردار مـيباشـند و در دسـتور کـار ٢١ کـه در اجلاس سران زمين در ريو به تصويب رسيد از آنان به عنوان «شرکايي براي تحقق توسـعه پايـدار» نام برده شده است (گل محمدي و يوسفي، ١٣٨٨: ٩).