Abstract:
یکی از رویکردهای مهم در شناخت رفتار اخلاقی و پیشایندهای شکلدهنده آن، نقش و تاثیر هویت اخلاقی در بروز این رفتار میباشد. در بین عناصر تاثیرگذار بر شکلگیری این هویت به عنوان پشتوانه رفتار اخلاقی انسان، آموزش و مدرسه سهم قابل توجهی دارند؛ با این حال، به نقش این عنصر مهم در شکلگیری هویت اخلاقی دانشآموزان کمتر پرداخته شده است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی سهم آموزش (رسمی یا آشکار و غیررسمی یا پنهان) و مدرسه در شکلگیری هویت اخلاقی دانشآموزان انجام شده است. روش انجام پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود خانواده و مدرسه دستهبندی و مولفههای استنباطی بر اساس آنها استخراج شدند. با توجه به نتایج به دست آمده از سوالات، پژوهشگر اینگونه تبیین کرد که در بعد خانواده، ویژگیهای والدین و سبکهای فرزندپروری در شکلگیری هویت اخلاقی، تعاملات و تاثیرپذیری فرد از جامعه به خصوص مدرسه، تاثیرگذار است. در بعد مدرسه، یافتهها حاکی از این است که آگاهی و التزام به قوانین، میزان و چگونگی تشویقها و تنبیهها، نحوه تعامل با همسالان، نحوه تدریس و ویژگیهای رفتاری معلمان، چگونگی ارتباطگیری و برخورد کادر مدرسه، میزان و نوع فعالیتهای فوقبرنامه و فضای مدرسه و نیز محتوای کتب درسی تاثیر بسزایی در شکلگیری هویت اخلاقی دانشآموزان دارند. همچنین از یافتههای پژوهش اینگونه بر میآید که در بعد مدرسه، شخصیت و رفتار معلمان، هویت اخلاقی شکل گرفته در آنها و التزام عملی آنها به آموزههای اخلاقی تاثیر ماندگاری بر هویت اخلاقی دانشآموزان میگذارد.
Machine summary:
در بين عناصر تاثيرگذار بر شکل گيري اين هويت به عنوان پشتوانه رفتار اخلاقي انسان ، آموزش و مدرسه سهم قابل توجهي دارند؛ با اين حال ، به نقش اين عنصر مهم در شکل گيري هويت اخلاقي دانش آموزان کمتر پرداخته شده است .
با توجه به نتايج به دست آمده از سوالات ، پژوهشگر اينگونه تبيين کرد که در بعد خانواده ، ويژگيهاي والدين و سبک هاي فرزندپروري در شکل گيري هويت اخلاقي، تعاملات و تاثيرپذيري فرد از جامعه به خصوص مدرسه ، تاثيرگذار است .
در بعد مدرسه ، يافته ها حاکي از اين است که آگاهي و التزام به قوانين ، ميزان و چگونگي تشويق ها و تنبيه ها، نحوه تعامل با همسالان ، نحوه تدريس و ويژگيهاي رفتاري معلمان ، چگونگي ارتباط گيري و برخورد کادر مدرسه ، ميزان و نوع فعاليت هاي فوق برنامه و فضاي مدرسه و نيز محتواي کتب درسي تاثير بسزايي در شکل گيري هويت اخلاقي دانش آموزان دارند.
همچنين مشاوره کودک نيز در شناخت بهتر شخصيت کودکاني که در اين سنين هستند و کسب آگاهي بيشتر در مورد حساسيت دوران کودکي بسيار موثر است .
بنابراين مدرسه در دوران ابتدايي نقش اصلي را در روند ثبات شخصيت دارد که پايه و اساس شکل گيري هويت و تثبيت آن در سنين و مقاطع تحصيلي بعدي است .
تعاريف زيادي براي مدارس وجود دارد يکي از اين تعاريف عبارت است از: مکاني آموزشي که براي آموزش دانش آموزان ، تحت نظر معلمين و مسئولين مربوطه طراحي ميشود.
اين موضوع در بررسي دقيق مقوله نقش مدرسه در شکل گيري شخصيت کودک نيز نمايان است .