Abstract:
پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت ایشان همواره در میان مسلمانان جایگاه ویژه ای داشتهند. در این میان توجه به حضرت فاطمه (س) به گونهای خاص مدنظر علمای خاصه و عامه قرار داشته است. نویسنده مشهور و عالم شافعی مذهب، محمدبن محمدبن عبدالله مصری (975-1035 ق) معروف به «قلقشندی» رسالهای تحت عنوان «المنتقی من اتحاف السائل بما لفاطمه من المناقب و الفضائل» در بیان مناقب و فضایل حضرت فاطمه(س) تالیف کرده است. قلقشندی در این رساله سعی داشته تا با دقت در نقل روایات متناقض و متضاد و جمع میان آنها خواننده را با نحوههای مختلف روایت یک حدیث از راویان متعدد آشنا سازد. در این مقاله، سعی شده با بررسی منابع مورد استفاده قلقشندی در این رساله و بیان ویژگیهای کار او و تجزیه و تحلیل آن، دیدگاه او به عنوان یکی از علمای عامه مورد بررسی قرار گیرد. نتایج نشان داد که قلقشندی با دقت در نقل روایات متناقض و متضاد و جمع میان آنها، خواننده را با نحوههای مختلف روایت یک حدیث از راویان متعدد آشنا سازد. البته گاهی بدون تحلیل روایات، روایتی را بدون دلیل بر روایت دیگر ترجیح داده است.
The Holy Prophet (PBUH) and his family have always had a specific position among Muslims. From among these great figures, Fatima, the daughter of the Holy Prophet (PBUH), has been especially the focus of attention of the well-known and common Ulema. World famous Egyptian scholar, Muhammad bin Muhammad bin Abdullah (975-1035), a follower of Shafei jurisprudential system of Islam who is known as “Qalqashandi has written a book titled as Al-Montaghi men Ethaf al-Sael bema le Fatima men Al-Managheb wa al-Fadael devoted to Fatimah’s virtues. In the given treatise, Qalqashandi has tried to precisely quote the contradictory narratives and synthesize them in the best way possible to familiarize the reader with different ways of quoting the hadith from different narrators. In this article, the researchers have tried to criticize Qalqashandi’s views as one of the common ulema in his treatise- as one of the sources available on Fatimah Zahra (PBUH)- by analyzing the sources used by him, explaining the features of his work and scrutinizing it.
Machine summary:
1213 نقد و بررسي رساله «اتحاف السائل بما لفاطمه من المناقب و الفضائل » محمدحسن الهيزاده دانشيار تاريخ ، دانشگاه بيرجند، خراسان جنوبي ، ايران راضيه سيروسي دانش آموخته دکتري تاريخ اسلام ، دانشگاه الزهرا، تهران ، ايران چکيده پيامبر اکرم (ص ) و اهل بيت ايشان همواره در ميان مسلمانان جايگاه ويژه اي داشته ند.
سپس روايت مشهور انس بن مالک را در باب خواستگاري ابوبکر و ١٣٢ | فصلنامه علمي سراج منير | دوره ١١| شماره ٣٩ | تابستان ١٣٩٩ عمر از فاطمه (س ) و رد خواسته آنان از جانب رسول خدا و درخواست آن دو از حضرت علي (ع ) براي خواستگاري از حضرت فاطمه مطرح شده است .
ويژگي پنجم که مولف بيشتر با تاکيد به منابع اهل سنت چون ابن سعد، ام سلمه و امام احمد آن را ذکر کرده ، اين است که حضرت فاطمه تنها فردي بودند که پس از مرگ غسل داده نشد، بلکه پيش از مرگ خودشان را غسل دادند.
از ديگر راويان وي، حاکم نيشابوري ١٤ بار، عايشه ١٠ بار، ابن حجر عسقلاني ٨ بار، ابن جوزي ٩ بار، ترمذي ٧ بار، ابن سعد ٧ بار، ابن عباس ٨ بار، ابن اسحاق ٤ بار، ابن ماجه ٤ بار، ابوهريره ٧ بار، عمران بن حصين ٣ ١٣٤ | فصلنامه علمي سراج منير | دوره ١١| شماره ٣٩ | تابستان ١٣٩٩ بار، امام احمد ٩ بار، ابن عساکر ٥ بار و از بخاري، ام سلمه ، مدايني، سهيلي، اسامه بن زيد، ابوايوب انصاري، جابر بن عبدالله انصاري، زبير بن بکار، ذهبي، ابن شاذان ، طبري و ابوبکر شافعي تنها يک يا دو مرتبه روايت کرده است .