Abstract:
هر نویسندهای برای اینکه بتواند شخصیتی منطقی و درعینحال جذاب خلق کند، روشهای گوناگونی بهکار میبندد؛ اما تأثیرگذارترین عامل در شخصیتپردازی همواره زندگی روزمرۀ خودِ نویسنده است. شخصیتهای ساختهشده توسط نویسندگان غالباً بازنمودهایی از افرادی هستند که نویسنده در زندگی روزمره با آنها در ارتباط بوده است. ازاینرو همواره میتوان با شناخت شخصیتهای خیالی نویسندگان در زمانهای مختلف، دربارۀ مردم آن زمانه اطلاعات مفیدی کسب کرد. به همین جهت بررسی شخصیتپردازی شخصیتهای داستانی و نمایشی در آثار نویسندگان، در دورههای زمانی مختلف، اهمیت بسیاری دارد. در این پژوهش ضمن بررسی شخصیتپردازی و رابطۀ آن با کنشهای شخصیت، بهسراغ دو نمایشنامۀ «خواب در فنجان خالی» و «خانه» رفته و شخصیت های زن در این دو نمایشنامه را موردتحلیل قرار دادیم؛ همچنین این نکته موردبررسی قرار گرفت که چه عواملی در شخصیتسازی زنان نمایشنامههای نغمه ثمینی تأثیرگذار بوده و هریک از شخصیتها، با توجه به پیشینه و ارزشهایشان، به چه واکنشهای دربرابر خانه (نظام حاکم مردسالار) دست میزنند؛ سرانجام این نتیجه حاصل گردید که ارزشهای زنان در جامعۀ معاصر، بر شخصیتپردازی شکلگرفته در آثار نمایشی، ازجمله آثار نغمه ثمینی، تأثیرگذار بودهاند.
AbstractEvery writer has different ways to create a logical and, at the same time, attractive personality, yet the most influential factor in characterization is always the writer's daily life. Characters created by authors are often representations of people with whom the author has associated in daily life. Therefore, it is always possible to obtain useful information about the people of that time by recognizing the imaginary characters of writers at different times.This study, while examining characterization and its relationship with personality actions, took two plays “Sleep in an empty cup” and “Home” into consideration and analyzed their female characters. It also examined the influential factors in the characterization of women in Naghmeh Samini's plays, trying to find out how each of them reacted to the home (patriarchal system) according to their backgrounds and values. Finally, it was concluded that the values of women in contemporary society influenced the characterization formed in the plays, including the works of Naghmeh Samini.?
Machine summary:
نکته اي که پژوهش هاي ذکرشده کمتر به آن توجه کرده اند روان شخصيت هاي زن نمايشـنامه هـاي نغمه ثميني و شناخت دغدغه هاي آنها با توجه به پيشينه هاي شخصيتي، اهداف و ارزش هاي آنان است ؛ که در اين پژوهش تلاش خواهد شد به اين موارد پرداخته شود تا شايد به شـناخت بهتـري از ذهنيـت نغمه ثميني، به عنوان نمايندٔە نمايشنامه نويسان زن ايراني، دست يابيم .
نکته اي که در معرفي شخصيت بيش از هر چيزي مهم است ، آقاخاني اين گونه بيان ميکند: «شخصيت اساساً توسط کاري که انجام ميدهد ماهيت اصلي خود را عيان ميسازد» (آقاخاني، ١٣٩١: ٣١)؛ پس ميتوان گفت شخصيت ها، چه در دنياي واقعي و چه در دنياي نمايش ، اساساً آن کسي نيستند که ميگويند؛ بلکه کنش ها و واکنش هاي آنهاست که تعريفشان ميکند.
درست است که رؤيا، به عنوان زني سنتي ، به خوبي تربيت شده و خودش هم به نظام هـاي ارزشي جامعۀ مردسالار احترام ميگذارد؛ اما در درونش هنوز بخش هايي وجود دارد کـه بـه ايـن نظـام معترضند؛ ذهنياتي که از رؤيا زندگي متفـاوتي را از آنچـه جامعـه بـراي او تعريـف کـرده اسـت ، طلـب ميکند.
رؤيـا در اين نمايشنامه مانند ماهرخ /مهتاب در نمايشنامۀ «خواب در فنجان خالي» دچار ترديـد اسـت کـه آيـا ارزش هاي درستي را انتخاب کرده است يا خير؟ اما درنهايت پايبندي به ارزش هاي گذشته را انتخـاب و سعي ميکند با انجام وظايف خانه ، آن را فراموش کند و به خود بقبولاند هنوز در خانه به او محتاجنـد؛ انتخابي که در جامعۀ امروز توسط زنان بسياري صورت ميگيرد.