Abstract:
یکی از علل اختلاف فقها در بحث ثبوت هلال، اعتبار یا عدم اعتبار وحدت افق برای تسری ثبوت هلال به مکانهای غیر هم افق میباشد.این نوشتار در پی پاسخ به این سوال است که ایا وحدت افق برای تسری ثبوت هلال به مکانهای غیر هم افق معتبر است یا برای تسری ثبوت هلال به مکانها غیر هم افق وحدت افق معتبر نیست. که برای رسیدن به چنین مقصودی از پژوهش بر پایه روش کتابخانهی در گردآوری اطلاعات استفاده شده است. و به این یافته رسیدیم که مراد از افق معنای نهایت دید انسان و نقطهی که زمین و اسمان با همدیگر متصل میشوند، نیست بلکه مراد نصف النهار مبدا است که مکانهای که بر یک خط از نصف النهار هستند، هم افق محسوب میشوند. و تقسیم بندی جدیدی برای اقوال فقها در مسئله اعتبار یا عدم اعتبار وحدت افق بیان کردیم. علاوه بر این به دلیل اطلاق روایات بینه مفصل پرداختیم. در این نوشتار ابتدا ادله قائلین به اعتبار وحدت افق را در ضمن دو دلیل اطلاق روایات و مقایسه افق ماه با خورشید را بیان کردیم و در ادامه ادله قائلین به عدم اعتبار وحدت افق برای تسری ثبوت هلال را در ضمن دو دلیل بیان کردیم.
Machine summary:
به این معنا که وقتی ماه در مکانی دیده شود ایا برای تسری این رویت به مکانهای دیگر وحدت افق معتبر است و باید دو مکان از حیث افق واحد باشند تا بتوان ثبوت هلال را تسری داد؟ یا اینکه برای تسری ثبوت هلال نیازی به وحدت افق نیست؟ این مسئله در میان فقها متقدم مطرح بوده است که در عبارت شیخ طوسی(طوسی، 1387ق، ج1، ص 268) قاضی ابن براج در المهذب(ابن البراج، 1406ق، ج1، ص 190)، ابن حمزه در وسیله(ابن حمزه، 1408ق، ج1، ص141)، محقق حلی در شرایع(الحلی، 1409 ق، ج1، ص 148) علامه در قواعد(الحلی، 1413ق، ج1، ص 387 ) دیده میشود.
الف _ بررسی نظر فقهای متقدم بررسی عبارات فقها خلاف نظر محقق خوئی را بیان میکند و چیزی دیگری را نشان میدهد و مسئله اتحاد یا اختلاف افق نزد فقهای متقدم مسکوت عنه نبوده است، و میتوان گفت که قدمای از فقها امامیه قائل به اعتبار وحدت افق شده اند و حکم ثبوت هلال را به مکانهای مختلف الافق تسری نمیدانند از جمله شیخ طوسی میفرمایند: «اگر هلال در بیرون از مکان دیده شود اما در خود مکان دیده نشود در صورتی که از حیث افق متقارب باشند، عمل به این رویت برای اهالی مکان واجب است.