Abstract:
هدف پژوهش حاضر، تبیین مدل مفهومی معنای زندگی براساس آیات قرآن کریم و بررسی میزان روایی آن بود. برای این منظور، مفاهیم و گزارههای مرتبط با معنای زندگی با استفاده از دو راهبرد "جست و جوی واژگانی" و "متن خوانی باز" از قرآن کریم گردآوری و با استفاده از روش تحلیل کیفی محتوای متون دینی (شجاعی، 1399الف) مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای حصول اطمینان از تطابق آنها با محتوای متون دینی از یکسو و کاربرد آن در حوزه روانشناسی از سوی دیگر، اعتبار یافتهها با استفاده از ارزیابی نظرات متخصصان بهوسیله 8 کارشناس با محاسبه شاخص روایی محتوا (CVI) و نسبت روایی محتوا (CVR) مورد بررسی قرار گرفت. پس از بررسی گزاره های قرآنی، هفت مولفه به دست آمد که شامل: خدا به عنوان مبدا و مقصد هستی، هدفمندی خلقت، مسیر زندگی یگانه، ناپایداری زندگی دنیا، آسیب پذیری زندگی دنیا، گریز ناپذیری مرگ و زندگی جاودانه آخرت بود. سپس مدل مفهومی معنای زندگی براساس آیات قرآن استخراج گردید. براساس مدل مفهومی، این جهان دارای مبدا و مقصدی است و همه موجودات تکوینا به سمت مقصد در حرکتند. هدف نهایی زندگی، رسیدن به زندگی سعادتمند اخروی است و راه رسیدن به این هدف، مسیر یگانه و صراط مستقیم است.
The purpose of this research was to explain the conceptual model of the meaning of life based on the verses of the Holy Quran and to check its validity. For this purpose, the concepts and propositions related to the meaning of life were collected from the Holy Quran by using two strategies of "lexical search" and "open reading" and using the method of qualitative analysis of the content of religious texts (Shuja'i, 2019). Was investigated. Then, to ensure their compatibility with the content of religious texts on the one hand and its application in the field of psychology on the other hand, the validity of the findings using the evaluation of experts' opinions by 8 experts by calculating the content validity index (CVI) and the content validity ratio (CVR) of the case It was investigated. After examining the Qur'anic propositions, seven components were obtained, which included: God as the origin and destination of existence, purposefulness of creation, the only way of life, the instability of this world's life, the vulnerability of this world's life, the inevitability of death and the eternal life of the hereafter. Then, the conceptual model of the meaning of life was extracted based on the Quranic verses. According to the conceptual model, this world has an origin and a destination, and all living beings are moving towards the destination. The ultimate goal of life is to reach a happy life in the afterlife, and the way to reach this goal is the only and straight path.
Machine summary:
براي اين منظور، مفاهيم و گزاره هاي مرتبط با معناي زندگي بـا اسـتفاده از دو راهبـرد "جست و جوي واژگاني " و "متن خواني باز" از قرآن کريم گردآوري و با اسـتفاده از روش تحليـل کيفي محتواي متون ديني (شجاعي ، ۱۳۹۹الف ) مـورد بررسـي قـرار گرفـت .
سـوال هـايي دربـارٔە زندگي ؛ مثل اين که آيا زندگي ارزش زيستن دارد؟ آيا زندگي معنـي دارد؟ چـه چيـز زندگي را ارزشمند مي کند؟ اگر معنايي براي زندگي متصور است ، چگونه بايـد آن را دريافت يا محقق کرد؟ آيا با وجود رنج ، مي توان احساس معنا داشت ؟ سـوالاتي ايـن چنين که پيوندي عميق با زندگي انسان دارد، اشاره به مفهومي به نام «معناي زنـدگي » دارد (صميمي و ديگران ، ۱۳۹۹).
همچنين براي استخراج مدل مفهومي از متون ديني مخصوصـا قـرآن ، بهتـرين روش ، روش پردازش فعال متن (مفاهيم ، واژه ها، گزاره ها) اسـت کـه بـا بـه کارگيري اصـول معناشناسي زباني صورت ميگيرد که در هيچيک از اين پژوهش ها مورد استفاده قـرار نگرفته است .
ايـن پـژوهش در پـي ۱۲ پاسخ گويي به اين سوال است که : مدل مفهومي معنـاي زنـدگي و مؤلفـه هـاي آن بـر اساس آيات قرآن کريم چيست ؟ ـــــــــــــــــــــــــــــــــ 1 1.
مؤلفه هاي اصلي معناي زندگي به دست آمده از آيات قرآن عبارتند از: خدا به عنوان مبدأ و مقصد هستي ، هدفمندي، خلقت ، مسـير زنـدگي يگانـه ، ناپايـداري زندگي دنيا، آسيب پذيري زندگي دنيا، گريز ناپذيري مرگ ، زندگي جاودانه آخرت .