Abstract:
این نوشتار کوششی است در بازنمایی سنخ اندیشهای جریانهای فکری در تفسیر گفتمان انتظار. آنچه شایان توجه میباشد این است که جریانهای فکری در رویکرد و تفسیر آموزه مهدویت و گفتمان انتظار، با وجود همانندی در برخی موارد، در ذات خود یکی نیستند، بلکه به لحاظ ماهوی و نیز لحاظ جانبی، طیفی از تفسیرهای متفاوت را تشکیل میدهند. این نوشتار، خواهد کوشید ضمن ارائه تنوعات تفسیری جریانهای فکری در رویکرد به آموزه مهدویت چرایی ارائه تصویر متفاوت از آموزه مهدویت را نشان دهد. این مقاله، با روشی توصیفی و تحلیلی میکوشد تا با توجه به دادههای لازم گفتمان انتظار را از دید جریانهای فکری «تمدنگرایان مسلمان»، «تجددگرایان» و «شریعتگرایان سنتی» مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب دادههای جمعآوری شده نشان میدهد که آموزه مهدویت بسته به ملاحظاتی چند، از نگرگاه این جریانهای فکری چه تمایزی دارد. بیگمان، موارد پیشرو، همه انواع موجود و صور محتمل در تمایزات اندیشهای این جریانها در تفسیر انتظار نیست؛ با مطالعه و تأمل بیشتر در این موضوع، و با ملاحظات مختلف، میتوان به دادههای بیشتری دست یافت، یا فرضهای قابل مطالعۀ زیادتری را در آن اندیشید.
This article is an attempt to represent the type of thought of thought currents in interpreting the discourse of waiting. What is noteworthy is that the currents of thought in the approach and interpretation of the doctrine of Mahdaviat and the discourse of waiting, despite the similarity in some cases, are not inherently the same, but in essence and side, form a range of different interpretations. . This article will try to present a different picture of Mahdaviat while presenting the interpretive variations of intellectual currents in the approach to the doctrine of Mahdaviat. This article, in a descriptive and analytical way, tries to examine the discourse of expectation from the point of view of "Muslim civilizations", "modernists" and "traditional Shari'a" according to the necessary data. The results of analyzing and combining the collected data show how the doctrine of Mahdaviat differs from the point of view of these currents of thought, depending on several considerations. Of course, the foregoing, all existing types, and possible forms in the ideological distinctions of these currents are not expected in interpretation; By studying and reflecting on this subject, and with different considerations, more data can be obtained, or more readable hypotheses can be thought of
Machine summary:
آنچه شایان توجه میباشد این است که جریانهای فکری در رویکرد و تفسیر آموزه مهدویت و گفتمان انتظار، با وجود همانندی در برخی موارد، در ذات خود یکی نیستند، بلکه به لحاظ ماهوی و نیز لحاظ جانبی، طیفی از تفسیرهای متفاوت را تشکیل میدهند.
در مقابل انتظار یافتن پاسخی صریح و روشن از جایگاه مهدویتپژوهی از برخی جریاناتی که تفسیری ناروا از این آموزه ارائه میدهند نظیر جریانات انحرافی مهدویت یا جریان سنتی متحجری که ریشه و پیشینه طولانی در جهان اسلام و جامعه ایرانی دارد و التزام به دین را با جمود پیوند زده و عملاً در قبال هرگونه ابداع و نوآوری از خود مقاومت نشان میدهد انتطاری نابهجاست.
نمودار شاخصههای فکری جریان تمدنگرایان مسلمان از دید تمدنگرایان، آموزه انتظار، تقویت بنیادهای تمدن اسلامی را از رهگذر اهتمام به چهار سطح تحلیل مدنظر قرار میدهد: نخست، در سطح تحلیل فردی؛ این آموزه رفتار مسالمتآمیز هر مسلمان با دیگران براساس راستگویی، رأفت، احسان و اخلاق شایسته و رفتار مبتنی بر رضایت امام را ارج مینهد؛ دوم، در سطح تحلیل اجتماعی؛ بر تعامل جوامع مسلمان بر اساس مودّت و اخوت تأکید میکند و بر تحقق جامعه منتظر در عصر غیبت تأکید میورزد؛ سوم، در سطح تحلیل سیاسی؛ بر ضرورت تعامل سیاسی دولتهای مسلمان در راستای ستیز با جریان باطل پای میفشرد؛ چهارم، در سطح تحلیل فرهنگی؛ بر تبادل اندیشهای میان خرده فرهنگها و مذاهب در جهان اسلام برای تحقق افق تمدنی واحد تلاش دارد.