Abstract:
دین اسلام به عنوان دین صلح و مودت نه تنها نسبت به موضوعات مرتبط با جنگ، اهداف، مبانی و اصول آن سکوت نکرده است، بلکه با یک سبقه تاریخی چهارده قرنی که از عملکرد پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصومین(ع) میتوان بدان دست یافت و با توجه به مقتضیات زمانی و مکانی خاص آن دوران توانسته است در این عرصه پیشرو بوده و در پرتو الزام به ضمانت اجرای موثر جهت تضمین حقوق اسیران جنگی در مقام عمل(نه صرفاً تئوری و نظر) گام بردارد.در تاریخ اسلام رویدادهای بسیاری وجود دارد که مبین نحوه رفتار انسان دوستانه پیامبر اکرم(ص) در مقابل رزمندگان دشمن است که به اسارت درآمدهاند.سوال اصلی تحقیق حاضر این است که در جنگهای دوران پیامبر اکرم(ص) حقوق اسیران جنگی واجد چه وضعیتی بوده است؟در پاسخ میتوان چنین نگاشت که آموزههای دینی اسلام در زمینه رعایت حقوق اسیران جنگی در تئوری و رویکرد پیامبر اکرم(ص) به خوبی تبلور یافته و پایههای فکری حقوق بشردوستانه اسلام در نظر و عمل متعالی و کارآمد است و مصادیقی چون:رفتار انسانی با اسرا، آزادی انجام فرائض دینی، آزادی انجام کار(نه الزام آن)، حق بر خوراک، پوشاک، بهداشت و اسکان مناسب که واجد پشتوانه ایمانی و اعتقادی می-باشد و در آن انگیزههای الهی و اخروی نهفته است به وضوح موید وضعیت حاکم بر اسرای جنگی در آن دوران است.در پژوهش حاضر با توجه به محتوای آن از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی استفاده شده است.
Islam is religion of peace and amity and not only is not indifferent against topics related to war, goals, fundamentals and principles, but also by having historical backgrounds belongs to 14 centuries ago from performance of Prophet Mohammad and Saint Imams, it is possible to find out that according to specific time and location of those ages, they were progressive in this field and based on effective executive guarantee for observing law of war prisoners in practice (not just theoretical). In history of Islam there are abundant approaches that describe humanitarian behavior of Prophet Mohammad against prisoners of war; The main question of this research is that "What was status of law of prisoners of war during Prophet Mohammad"? The response to this question is that religious teachings of Islam in the field of observing law of prisoners of war in theoretical point of view and approach of Prophet Mohammad was clearly described and ideological fundamentals of humanitarian law in theory and practice were obvious in approach of Prophet Mohammad and instances including: Humanitarian behavior with prisoners of war, freedom of performing religious ceremonies, freedom of work (not obligation), right of food, health, clothes and suitable residence had faith and religious background with divine and afterlife motivations that clearly reveals the status of prisoners of war during that time. In the present research it is benefit from descriptive- analytical research methodology.
Machine summary:
حقوق اسيران جنگي در رويکرد پيامبر اکرم (ص )؛ از نظر تا عمل با تاکيد بر موازين حقوق بشردوستانه در اسلام محمد زرشگي 1 تاريخ دريافت : ١٤٠١/٠٨/١١ تاريخ پذيرش : ١٤٠١/١١/٣٠ چکيده : دين اسلام به عنوان دين صلح و مودت نه تنها نسبت به موضوعات مرتبط با جنگ ، اهداف ، مباني و اصول آن سکوت نکرده است ، بلکه با يک سبقه تاريخي چهارده قرني که از عملکرد پيامبر اکرم (ص ) و ائمه معصومين (ع ) ميتوان بدان دست يافت و با توجه به مقتضيات زماني و مکاني خاص آن دوران توانسته است در اين عرصه پيشرو بوده و در پرتو الزام به ضمانت اجراي موثر جهت تضمين حقوق اسيران جنگي در مقام عمل (نه صرفاً تئوري و نظر) گام بردارد.
گاه در دست بعضي فقط يک قطعه کوچـک نـان بود، و همان را هم به من ميدادند(واقدي، ١٤١٤: ١١٨-١١٩:)در صدر اسلام هنگامي که ثمامه بن اثـال نزد مسلمانان اسير بود، از خانه پيامبر(ص ) برايش غذا و شير ميبردند و در جايي ديگر آمده است کـه رسول (ص ) در جنگ بدر به اصحابش امر کردند:«اوصي اصحاِبه يوم بدران ان يکرموا الاسـاري فکـانوا يقدمونهم علي انفسهم عند الغذاء»، يعني«ايشان به اصحابشان فرمودند:اسرا را گرامي بدارند ايشـان نيـز اسرا را در هنگام غذا بر خود مقدم ميداشتند»(ابن کثير، ١٤١٩: ٢٩٥) ٦-١-٢-حق بر پوشاک اسيران جنگي: حق بر پوشاک اسراي جنگي در دين اسلام مشمول حکم عمومي نيکي به اسراي جنگـي اسـت و به کرات مورد تاکيد پيامبر اکرم (ص ) و ائمه معصومين (ع ) بوده است .