Abstract:
بلاگردانی یکی از اسطوره های قدیمی است که برای مقابله با انتقال بلاها به اشکال گوناگون در فرهنگ ها وجود داشته است و نمایانگر آداب و رسوم هر ملّت است و نقش حیاتی در زندگی مردم ایفا میکند. انسان همواره برای رهایی خود و نزدیکان از حوادث ناگوار، به روش های مختلف بلاها را از خود دور میکردهاست. برپاکردن مراسم قربانی یکی از این شواهد است که در طول تاریخ تاریخ اسطوره-ای با تعدیل شدن آن به شکل قربانی حیوانات در آمدهاست. چشم زخم نیز از جمله نمودهای اسطورهای است که با فرهنگ مردم عجین شده و برای بلاگردانی از آن به قربانی، دعا، حرز و تعویذ، دود کردن اسفند و... متوسّل می شدند. این پژوهش از نوع کتابخانهای بوده و پس از گردآوری و دسته بندی اطّلاعات به صورت توصیفی وتحلیلی انجام شدهاست. با بررسی غزلیات، قصاید و مثنوی های منطق الطیر، الهی نامه، مصیبت نامه و اسرارنامه این نتیجه حاصل می شود که تعدادی از اسطوره های بلاگردانی در این آثاربه شکل درونی و معنوی به کار رفته است. در باور عرفانی سالک برای دفع چشم بد از معشوق از هرکاری چون دود کردن اسفند، یا حتی سوزاندن یا قربانی کردن خودش به طور ذهنی، استفاده از تعویذ و دعا، حمایل، نذر کردن، پیشکش جان و ...دریغ نمیکند. تا معشوق و محبوبش از بلاها و آسیبها در امان باشد.
Warding badness is one of the old myths that existed in various cultures to deal with the transmission of
calamities. It represents the customs of nations and plays a vital role in people's lives. Humans have always
avoided calamities in various ways to free themselves and their loved ones from unfortunate events.
Establishing a sacrifice ceremony is one of these evidences that in the course of history, a myth has been
modified into the form of animal sacrifice. Warding off the evil eye, is also one of the mythological
manifestations that are intertwined with people's culture. To ward off the evil eye or badness they resorted to
sacrifices, prayers, charms and amulets, burning seeds of syrian rue, etc. This research is of a library type,
and after collecting and categorizing the data, it was done through a descriptive-analytical method. reviewing
the sonnets, odes, and Mathnawi of Mantiq al-tair, Elahi-nameh, Mosibat-nameh, and Asrar-nameh, it can be
concluded that a number of warding badness myths are used in these works in an internal and spiritual way.
In the mystical belief, the seeker does not hesitate to do anything, such as burning seeds of syrian rue, or
even burning or mentally sacrificing himself, using amulets and prayers, making vows, offering his life, etc.,
.to ward off the evil eye from his lover. So that his beloved is safe from calamities and harm
Machine summary:
تاريخ دريافت :١٤٠١/١٢/١٨ / تاريخ پذيرش : ١٤٠٢/٠٣/٢٠ چکيده بلاگرداني يکي از اسطوره هاي قديمي است که براي مقابله با انتقال بلاها به اشکال گوناگون در فرهنگ ها وجود داشته است و نمايانگر آداب و رسوم هر ملت است و نقش حياتي در زندگي مردم ايفا مي کند.
چشم زخم نيز از جمله نمودهاي اسطوره اي است که با فرهنگ مردم عجين شده و براي بلاگرداني از آن به قرباني ، دعا، حرز و تعويذ، دود کردن اسفند و...
با بررسي غزليات ، قصايد و مثنوي هاي منطق الطير، الهي نامه ، مصيبت نامه و اسرارنامه اين نتيجه حاصل مي شود که تعدادي از اسطوره هاي بلاگرداني در اين آثاربه شکل دروني و معنوي به کار رفته است .
در باور عرفاني سالک براي دفع چشم بد از معشوق از هرکاري چون دود کردن اسفند، يا حتي سوزاندن يا قرباني کردن خودش به طور ذهني ، استفاده از تعويذ و دعا، حمايل ، نذر کردن ، پيشکش جان و ...
هدف اصلي اين پژوهش آشنايي با اسطوره بلاگرداني و مصداق هاي اين آيين در عرفان مانند قرباني و خون ريختن ، دعا، حرز، تعويذ، دفع چشم زخم ، کارکرد و چگونگي آن در منظومه هاي عطاراست .
پژوهش هاي مرتبط با موضوع مقاله به شرح زير مي باشد: -فريزر (١٣٩٢) در کتاب «شاخۀ زرين » نمونه هايي از اشکال آيين قرباني و بلاگرداني را با توجه به فرهنگ هر ملت بررسي کرده است .
مثلا در بيت زير عطار پولي براي دفع چشم زخم از معشوق ، ندارد و بهترين کار را در اين مي بيند که به جاي اسفند جگرش را بسوزانند.