Abstract:
هدف پژوهش حاضر، بیان کهن الگوهای تزئینات تاریخی بکار رفته در امام زاده های شهر تبریز است. ﻛﻬﻦ ﺍﻟﮕﻮ ها، به عنوان ﻧﻤﺎﺩﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧـی و مؤلفه های فرهنگی، به صور مختلف در فرم ها و تصاویر گوناگون در سراسر جهان یافت می شوند؛ از تصاویر در غارها، تا فرم های معماری. در معماری ایران نیز، به واسطه غنای تاریخ فرهنگی آن، باید کهن الگوهای متعددی باشند که توانسته اند این جامعه بزرگ را، درپی قرون متمادی، در کنارهم حفظ و گروه های اجتماعی را به هم پیوند بزنند. هنر تزئین در معماری ساختمان به خصوص بناهای مذهبی ایران، ساختمان را به مانند قالبی در بر می گیرد. هنرمند تزئین کار با الهام از حدیث " إِنَّ اللَّهَ جَمِیلٌ یُحِبُّ الْجَمَال" همواره در پی بیان زیبائی در خلق آثار هنری است. ، خلق آثار هنری و ساخت و پرداخت نقش های آذینی توسط ایرانیان ، به طور کلی ملهم از دو منبع بزرگ و فیاض طبیعت و فرهنگ است، صرف نظر از اینکه طبیعت پایگاه اصلی و درون مایه الهامات و صورت بندی اشکال تزئینی در ذهن معماران ، صنعتگران و هنرمندان بوده ، لیکن القای مفاهیم و اندیشه های فرهنگی – دینی و اعتقادی و آرمان جمعی در خلق آثار فوق تأثیر بسزایی داشته است. لذا پس از مطالعات کتابخانه ای و میدانی بروش عکاسی، بصورت توصیفی- تحلیلی، کهن الگوهای مشاهده شده در تزئینات تاریخی امامزاده ها را از جنبه ظاهری، مفهومی و ... در 7 دسته ی:کهن الگوهای انسانی، طبیعی، موقعیتی، عددی، هندسی، کالبدی و حیوانی بررسی خواهیم کرد.
The goal of this research, is the expression of archetypes of historical ornaments in shrines of Tabriz.Archtypes are as global symbols and cultural components. They are available in a variety of forms and images around the world. In Iranian architecture, due to the richness of its cultural history, there must be several archetypes. Archetypes have been able to keep this great community together for centuries and to connect social groups. The art of decoration in building architecture, especially in Iranian religious buildings, surrounds the building like a mold. The decorative artist is always looking for beauty in the creation of art. The creation of works of art and the making and payment of decorative patterns by Iranians are generally from two sources of nature and culture. Therefore, in this research, after library and field studies by means of photography, in a descriptive-analytical manner, the archetypes observed in the historical decorations of shrines will be investigated. We will investigate these archetypes in terms of appearance, concept, etc. in 7 categories: human, natural, situational, numerical, geometric, physical and animal archetypes.
Machine summary:
کليد واژه ها: کهن الگو، تزئينات ، امامزاده ، تبريز ١ دانشجوي دکتري، گروه معماري، واحد تبريز، دانشگاه آزاد اسلامي، تبريز، ايران elham.
com مقدمه در اين پژوهش به بررسي کهن الگوهاي تزئينات تاريخي امامزاده هاي قديمي شهر تبريز خواهيم پرداخت .
باتوجه بـه قـدمت و پيشـينه ي تـاريخي تبريز، آثار معماري با ارزش بسياري بجا مانده اسـت (عمرانـي، اسـمعيلي سـنگري، ١٣٨٦ ،١٥ ) کـه امامزاده هاي آن از گروه بناهاي با ارزش شهر است که در جدول زير معرفي شده اند.
(پيراني، ١٣٩٦: ٢) فقـدان ارتبـاط بـين حوزه هاي مختلف علوم انساني از جمله روانشناسي، جامعه شناسي و معماري موجـب شـده اسـت کـه هرکس (معمار يا شهرساز) با توجه به شناخت محدود از انسان ، به ويژه شناختي که از خود بـه عنـوان در دسترس ترين و قابل شناخت ترين انسان دارد، به ايجاد يک مـدل انسـاني دسـت يابـد و پـس از تعميم آن و بر اساس آن که در بيشتر موارد مدل ناقص و غيرمنطبق با تمامي واقعيت است ، دست بـه طراحي بزند؛ در نتيجه پاسخي که به سلسله نيازهاي انسان در فضا مي دهد، درواقـع مـدل انسـاني - شخصي اوست و نه نيازهاي واقعي تمام انسانها و يا اکثريت مردم جامعه .
با توجه به تنوع انواع کهن الگوها و دسته بندي آنها در منابع مختلف ، در پايان نامـه کارشناسـي ارشد « نمادهاي کهن الگويي در مثنوي معنوي (نوشته عاطفه سادات مير قادري، دانشگاه کاشـان )»، کهن الگوها را در قالب ٥ دسته کلي معرفي و بررسي کرده است که در اين پژوهش نيز با ايـن روش به بررسي کهن الگوهاي امامزاده هاي تبريز خواهيم پرداخت .