Abstract:
مدعیان پیروی از سلف، همیشه بر انتساب خود به سلف تأکید ورزیدهاند؛ اما در امور مختلفی برخلاف مبانی و رویکرد سلف عمل کردهاند؛ مسئله تکفیر از جمله این مسائل است که علاوه بر مخالفت با سلف، با سایر مذاهب کلامی هم اختلاف دارند. مذاهب کلامی در تکفیر اهل قبله، جانب احتیاط را گرفتند و از تسریع در تکفیر اجتناب کردند؛ اما سلفیان مبتنی بر عواملی همچون خلط معنای لغوی و اصطلاحی «عبادت»، برداشت ناصحیح از موضوع «ولایت تکوینی» و توسعه گستره نواقض اسلام به صورت گسترده اقدام به تکفیر بسیاری از مسلمانان کردهاند. این پژوهش با توجه به دیدگاهها و مبانی سلف و علمای مذاهب اسلامی در موضوع تکفیر اهل قبله، تقابل خط تکفیر با سایر مذاهب را ایضاح، و دیدگاه تکفیریان را نقد کرده است.
The claimants of following the Salaf have always emphasized their attribution to the Salaf; But in various matters, they have acted against the principles and approach of the Salaf; The issue of takfir (excommunicating - declaring that sb is infidel) is one of these issues that, in addition to opposing the Salaf, also differ with other theological schools. Theological schools took the side of caution in excommunicating the people of the Qibla and avoided hastening the excommunication; However, based on factors such as confusing the literal and terminology meaning of "worship", the incorrect understanding of the issue of creational guardianship (Welayate Takwini) and the expansion of the range of reversals of Islam (Nawaqeze Eslam), the Salafyyeh have widely excommunicated many Muslims. This research, according to the views and foundations of the Salaf and scholars of Islamic schools of thought on the issue of takfir of the people of the Qibla, has explained the opposition of takfir stream with other schools of thought, and has criticized the views of the takfiris.
Machine summary:
پژوهشــنامه مــذاهب کلامــي * ســال ســوم * شــ˴ره ۴ * پــاييز و زمســتان ۱۴۰۱ تــاريخ دريافــت : ۱۴۰۱/۰۲/۲۰ * تــاريخ تأييــد: ۱۴۰۱/۰۷/۲۵ * صــفحات : ۲۹-۵۶ بررسي تطبيقي تکفير اهل قبله از ديدگاه مذاهب کلامي با سلفيه * هادي رباط سرپوشي رضا حاجي شمسايي ** *** حسن نقيزاده چکيده مدعيان پيروي از سلف ، هميشه بر انتساب خود به سلف تأکيـد ورزيده انـد؛ امـا در امور مختلفي برخلاف مباني و رويکرد سلف عمل کرده اند؛ مسـئله تکفيـر از جملـه اين مسائل است که علاوه بر مخالفت با سلف ، با ساير مذاهب کلامي هم اخـتلاف دارند.
پيش تر نيز برخي محققان در موضوع تکفير اهل قبله آثاري از خود منتشر کرده اند که از اين ميان ميتوان به مقاله «حرمـت تکفيـر در انديشـه علمـاي اسـلام » نوشـته جـواد روحاني لاشاري و مقاله «ممنوعيت تکفير اهل قبله از نگاه متکلمـان و فقيهـان تشـيع و تسنن » نوشته عباس علي رستمي اشاره کرد، اگرچه آثار مذکور هر کدام حـاوي مطالـب مهم و ارزشمندي است ، اما هيچ کدام به مقايسه ديـدگاه مـذاهب اسـلامي بـا سـلفيان نپرداخته اند؛ همچنين کتاب بررسي تطبيقي ايمـان و کفـر از منظـر مـذاهب اسـلامي و ۳۰ وهابيت نگاشته سيد مهدي عليزاده موسوي در صدد تبيين مفهوم ايمان و کفر از منظـر مذاهب و جريان وهابيت بوده ، در حالي که نوشته حاضر به مسئله تکفيـر اهـل قبلـه از منظر مذاهب کلامي و سلفيان پرداخته است .