Abstract:
این پژوهش با هدف شناسایی عقلانیت حاکم بر سند چشم انداز گردشگری ایران صورت گرفته است. برنامه ریزی گردشگری به دلیل تحولات حوزه پارادایم های فلسفی و جامعه شناختی در دهه های اخیر، تغییرات قابل توجهی را تجربه نموده است. پژوهش حاضر مبتنی بر معرفت شناسی تفسیری می باشد و به لحاظ روش شناسی در زمره پژوهش های کیفی قرار می گیرد. برای گردآوری و تحلیل داده های تحقیق از مطالعات آرشیوی و روش تحلیل مضمون با هدف اکتشافی استفاده شد. بر اساس یافته های تحقیق، عقلانیت ابزاری با 48 مضمون از میان 71 مضمون شناسایی شده و نظریه متناظر با آن یعنی برنامه ریزی خردگرا بر سند چشم انداز گردشگری حاکم بوده است. همچنین شاهد سهم ناچیز مضامین سایر انواع عقلانیت در میان مضامین احصاء شده می باشیم. با مقایسه سهم هر یک از انواع عقلانیت آشکار گردید که عقلانیت هماهنگ ساز در سند یاد شده مغفول مانده است.
This research has been achieved at the aim of recognizing the type of dominant rationality on the Vision Plan of Tourism in Iran. Tourism planning has experienced noticeable changes under the influence of transformations in the philosophical and social paradigms in recent decades. The research based on interpretive epistemology and regarding the methodological aspect considered as a qualitative research. Archival studies and thematic analysis with the exploratory purpose were used for data gathering as well as analysis. On the basis of this study findings, Instrumental rationality with 48 themes out of 71 and its correspondent theory that is rational planning has been dominant on the Vision Plan of Tourism in Iran. Also, we observed the slight share of other types of rationality among the themes recognized in the Vision Plan. Analysis and comparison of the share for each type of rationality made it clear that coordinative rationality has been ignored.
Machine summary:
بر اساس یافته های تحقیق ، عقلانیت ابزاری با ٤٨ مضمون از میان ٧١ مضمون شناسایی شده و نظریه برنامه ریزی متناظر با آن یعنی برنامه ریزی خردگرا بر تدوین سند چشم انداز توسعه میراث فرهنگی و گردشگری کشور حاکم بوده است .
1. Tourist Consult تحقیق حاضر به تحلیل مضامین این سند از منظر عقلانیت میپردازد تا بتوان با شناسایی نوع عقلانیت و نظریه برنامه ریزی حاکم بر آن ، گامی مثبت در کاربست عقلانیت مطلوب جهت تحقق اهداف توسعه گردشگری برداشته شود.
رویکردها و مدل های گوناگونی در زمینه برنامه ریزی و توسعه گردشگری معرفی شده اند که در این پژوهش از رویکردهای برنامه ریزی گردشگری گتز (١٩٨٦)، مدل سکوهای گردشگری ٤ جعفری (٢٠٠١ & ١٩٩٨ ,Jafari)، مدل مفهومی رقابت پذیری و پایداری مقصد ریچی و کروچ (٢٠٠٣ & ١٩٩٩ ,Crouch &Ritchi )، مدل گردشگری پایدار و یکپارچه اینسکیپ (١٩٩١ ,Inskeep) استفاده شده است .
Tourism Platforms برنامه ریزی گردشگری از دیدگاه گتز (١٩٨٦) در قالب پنج رویکرد اصلی معرفی شده است که عبارتند از: رویکرد بوستریسم ١، رویکرد اقتصادی، رویکرد کالبدی- فضایی، رویکرد جامعه محور، رویکرد گردشگری پایدار.
نمونه ای از انجام مراحل پنج گانه کدگذاری تا شناخت مضامین سند چشم انداز توسعه بخش میراث فرهنگی و گردشگری در این تحقیق در شکل ١ نشان داده شده است .
تحلیل مضمون سند چشم انداز توسعه بخش میراث فرهنگی و گردشگری در این پژوهش حاکی از آن است که عقلانیت ابزاری و نظریه برنامه ریزی خردگرا حاکم بر تهیه سند چشم انداز کشور بوده است .