بررسی زبان‌شناختی گویش طایفۀ مرزنشین بهلولی در خراسان جنوبی Journal Article

طایفۀ بهلولی یکی از طوایف عشایری در برخی مرزهای ایران است که در مناطقی از کشور پراکنده‌اند. در این پژوهش گویش بهلولی‌های ساکن مرز شرقی استان خراسان جنوبی یا به تعبیر خودشان «بَهلوری‌ها» از حیث برخی ویژگی‌های آوایی- واجی، واژه‌های انحصاری و صرف گونه‌های فعل در زمان‌های مختلف در قیاس با فارسی معیار و گاه بیرجندی بررسی شده است. برای گردآوری داده‌ها از روش میدانی- کتابخانه‌ای استفاده شده است. پژوهشگران با مراجعه به مناطق مرزی شرق خراسان جنوبی که محل زندگی این عشایر مرزنشین است، سعی کردند ساخت‌های زبانی موردنظر خود را عمدتاً به‌ صورت ناآگاهانه از مصاحبه با 5 مرد و 5 زن بومی بالای 50 سال استخراج کنند و از طریق گفت‌وگو و ضبط داده‌ها و نهایتاً تکمیل پرسشنامه‌های معمول گویشی به اطلاعات مورد نظر دست یابند. با بررسی نتایج داده‌ها مشخص شد که کشش واکه‌ای در گویش طایفۀ بهلولی خراسان جنوبی همچون گویش بیرجندی وجود داشته و ممیز معنا است. همچنین تنوعی از واکه‌های مرکب در این گویش قابل ردیابی است. از نظر واژگانی نیز مشخص شد که بین واژه‌های اختصاصی گویش بهلولی با متناظر آن‌ها در فارسی معیار تفاوت‌های قابلی وجود دارد. ضمناً ساخت آینده و گذشته در گویش بهلولی از تنوعات موجود در گویش بیرجندی بهره‌ای ندارد و به فارسی معیار نزدیک‌تر است.