Abstract:
در واپسین سالهای حکومت قاجار و آغاز سلطنت پهلوی (کودتای سال ۱۲۹۹ شمسی) تحولات اساسی در معماری
ایران رخ دادء این دوره در نگرش به باستانگرایی خودء بازگشت به سبک معماری دوران هخامنشی و ساسانی توجه داشت.
در دوره پهلوی اول رویکردهای معماری در بخش دولتی بر تداوم شیوه معماری باستانی» مبتنی بر سبک معماری پیش از
مدرن و مدرن اولیه معماری مطابق با شیوه نئوکلا سیک و معماری قرن نوزدهم اروپا تحت تاثیر عوامل مختلفی شکل
گرفت» این سبک معماری عمدتا برای ابنیههای دولتی و یا بناهای عمومی نوعی شیوه ملی و مظهری از تاریخ باستان بود.
در د ستور کار قرار گرفت. در این دو دهه ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۰ هجری شمسی (۱۹۲۱-۱۹۶۱ میلادی)» معماری ایران تحت
تاتیر مستقیم تغییرات و تحولات معماری در اروپاء حهتهای کاملا تازهای به خود گرفت. در این دوره تعداد محدودی از
معماران و مهند سان ایرانی که در اروپا و به خصوص اتریش و آلمان درس خوانده بودند» معماری مدرن اولیه و معماری
دوره پس از جنگ اروپا را در ایران شاعه دادند. در دوره پهلوی اول مراکز اداری جحدیدی مانند ساختمانهای شهربانی»
شهرداری» پست و تلگراف» تبت | سناد و تبت احوال» دارایی و دادگستری و نظایر آن در تهران ساخته شدند.ء که علت
وجودی آنها تغییر و گسترش ساختارهای نوین اجتماعی بود. در این دوره» با سبکها و گرایشات معماری مختلفی روبرو
هستیم» که عبارتند از: ۱. معماری مدرن اروپایی و اکسپرسیونیستی آلمان قبل از دهه ۰ میلادی که به تدریج عمومیت
و مقبولیت بیشتری یافت. مانند ساختمان ایستگاههای راه آهن» هتلها و فروشگاههاء دانشگاه تهران» کاخهای سلطنتی. ۲.
معماری نئوکلاسیک ایران با استفاده مستقیم از عناصر معماری و تزئینی دوره هخامنشی و ساسانی مانند ساختمانهای
بانک ملی خیابان فردوسی» شهربانی و موزه ایران باستان. ۳. معماری کلاسیک اروپا با استفاده مستقیم از عنتاصر معماری
و تزئینی اروپایی مانند ساختمان سابق تلگراف خانه در میدان توپخانه تهران. 4. معماری التقاطی با به کارگیری و اختلاط
عناصر کلاسیک اروپایی و مصالح و تزئینات ایرانی مانند ساختمانهای اطراف میدان حسن آباد در تهران. ۵. معماری شبه
مستعمراتی با بهره گیری از مصالح و رنگ و طعم محلی» مثل کارخانههایی که عمدتا آلمانیها در ایران ساختند. ۹. ادامه
سبک معماری قاجاری و با تمایل بیشتر به برونگرایی.
Machine summary:
در دوره پهلوي اول رويکردهاي معماري در بخش دولتي بر تداوم شيوه معماري باستاني، مبتني بر سبک معماري پيش از مدرن و مدرن اوليه معماري مطابق با شيوه نئوکلا سيک و معماري قرن نوزدهم اروپا تحت تأثير عوامل مختلفي شکل گرفت ، اين سبک معماري عمدتا براي ابنيه هاي دولتي و يا بناهاي عمومي نوعي شيوه ملي و مظهري از تاريخ باستان بود، در دستور کار قرار گرفت .
معماري دوره بيسـت سـاله پهلوي اول (١٢٩٩- ١٣٢٠ ش ) تأثير پذيريهاي گوناگون و بي سابقه اي از تاريخ معماري ايران در احداث ساختمان هاي بنا شده داشت ، که همگي نشات گرفته از يک مکتب فکري در دورهاي مشخص است و موجب گرديد تا شاهد هرج و مرج و آشفتگي در معماري اين برهه از زمان باشيم .
در دوره پهلوي اول با گرم شدن روابط آلمان با ايران ، و حضور متخ صصين آلماني در ايران که اغلب ساختمان هاي دولتي زير نظر آنها به اجرا مي رسيد، شاهد شکل گيري معماري نئوکلاسيک باستان گرايي هستيم .
بناهاي دوره پهلوي اول در تأثير از معماري غرب ، کمترين و ديرترين بهره گيري را در تکنولوژي ساخت و سيستمهاي ساختماني داشته است ، هنگامي که در اروپا و آمريکا، کاربرد فلز بتون و ســيســتمهاي نوين ســازه اي مورد اســتفاده قرار ميگرفت ساختمانهاي اين دوره در ايران هنوز به شيوه هاي سنتي و با خشت و آجر اجرا مي شد.