Abstract:
مطالعه جایگاه ایران در شبکه تجارت بینالمللی گاز طبیعی نشان میدهد که به رغم آنکه ایران دومین کشور دارنده منابع گاز طبیعی جهان است و موقعیت ویژهای نیز در ترانزیت گاز طبیعی داراست ولی بازیگر مهمی در شبکه تجارت بینالمللی گاز طبیعی به شمار نمیآید. یکی از مسائل مهم برای گسترش تجارت بینالمللی گاز، بررسی امکان صادرات گاز طبیعی ایران در آینده پیشرو است. مطالعه حاضر تلاش دارد تا با برآورد و شبیهسازی یک الگوی اقتصادسنجی شامل متغیرهای اقتصاد کلان و انرژی، چشمانداز تقاضای داخلی و تراز گاز طبیعی در شرایط مختلف اقتصاد کلان ایران را تحلیل و توان صادرات گاز طبیعی را امکانسنجی کند. نتایج شبیهسازی نشان میدهد اولاً در تداوم سیاستهای موجود، روند نامطلوب بهرهوری کل عوامل تولید در سطح اقتصاد کلان و ناکارایی اقتصادی در مصرف انرژی ادامه خواهد داشت. ثانیاً، اصلاحات اقتصادی در جهت افزایش رشد اقتصادی، بدون توجه به اصلاحات بخش انرژی، منجر به منفی شدن تراز گاز طبیعی خواهد شد. ثالثاً، برای کاهش شدت انرژی فقط نمیتوان به اصلاح قیمتی تأکید داشت بلکه باید عوامل غیرقیمتی همچون بهبود فناوری به منظور افزایش کارایی انرژی مورد توجه قرار گیرد. بنابراین، سیاستهای اصلاحی در شرایط اقتصاد کلان و بخش انرژی کشور، به منظور صرفهجویی در مصرف گاز طبیعی، از طریق ترکیب سیاستهای قیمتی و غیرقیمتی، به منظور امکان صادرات گاز طبیعی و ورود کشور به تجارت بینالمللی گاز در افق پیشرو ضروری است. به علاوه انجام سرمایهگذاریهای لازم برای استفاده از عرضه بالقوه گاز طبیعی دارای اهمیت است.
The study of Iran's position in the international trade network of natural gas shows that although Iran is the second country with natural gas resources in the world and has a special position in the transit of natural gas, it is not an important player in the international trade network of natural gas. One of the most important issues for the development of international gas trade is to examine the possibility of exporting Iran's natural gas in the near future. The present study tries to estimate and simulate an econometric model including macroeconomic and energy variables, analyze the outlook of domestic demand and balance of natural gas in different conditions of Iran's macroeconomics, and assess the feasibility of exporting natural gas. The simulation of different scenarios for the period 2022-2032 shows three findings. Firstly, continuing the current policies result in the undesirable trend of the TFP at the macroeconomic level and economic inefficiency in the energy sector. Secondly, macroeconomic policy reforms in order to raise economic growth result in a negative natural gas balance. Thirdly, for the reduction of energy intensity, the energy price reform is not a sufficient policy, and emphasizing the non-price factors towards technical progress in order to rise energy efficiency is important. In addition, making an investment decision for infrastructure development of potential natural gas supply is important as a necessary condition.
Machine summary:
امکان سنجي صادرات گاز طبيعي ايران (١٤١٠-١٤٠١) بر پايه 1 شبيه سازي الگوي اقتصادسنجي کلان - انرژي دانشجوي دکتري اقتصاد دانشکده اقتصاد و علوم سياسي دانشگاه شهيد بهشـتي، / سحر دشتبان فاروجي تهران ، ايران دانشيار گروه اقتصاد دانشـکده اقتصـاد و علـوم سياسـي دانشـگاه شـهيد بهشـتي، / حسن درگاهي تهران ، ايران چکيده مطالعه جايگاه ايران در شبکه تجارت بين المللي گاز طبيعي نشان ميدهد که به رغم آنکه ايران دومين کشور دارنده منابع گاز طبيعي جهان است و موقعيت ويژه اي نيز در ترانزيت گاز طبيعي داراست ولي بازيگر مهمي در شبکه تجارت بين المللي گاز طبيعي به شمار نميآيد.
مطالعه حاضر تلاش دارد تا با برآورد و شبيه سازي يک الگوي اقتصادسنجي شامل متغيرهاي اقتصاد کلان و انرژي، چشم انداز تقاضاي داخلي گاز طبيعي در شرايط مختلف ادوار تجاري اقتصاد کلان ايران را تحليل و توان صادرات گاز طبيعي را امکان سنجي و به سئوالات زير پاسخ دهد: ● با تداوم شرايط موجود در حوزه هاي سياستگذاري اقتصاد کلان و انرژي و با توجه به عرضه گاز طبيعي، چشم انداز ده ساله تقاضاي داخلي و صادرات گاز طبيعي چگونه است ؟ آيا در اين گزينه امکان صادرات وجود خواهد داشت ؟ ● اصلاح سياست هاي اقتصاد کلان در جهت افزايش رشد اقتصادي و کاهش نااطميناني چه تأثيري بر وضعيت مصرف و صادرات گاز طبيعي دارد؟ ● آيا بهبود محيط اقتصاد کلان ، بدون اصلاحات بخش انرژي، براي توسعه صادرات گاز طبيعي کافي است ؟ ● در اصلاح سياست هاي بخش انرژي، به منظور کاهش شدت انرژي و بهينه سازي مصرف گاز طبيعي، دامنه تأثير اصلاح عوامل قيمتي و غيرقيمتي (بهبود کارايي انرژي از طريق بهبود فناوري) چگونه است ؟ در ادامه ، بخش دوم به مباني نظري و بخش سوم به مروري بر پيشينه تحقيق ميپردازند.