Abstract:
هدف پژوهش حاضر، بررسی سیر تطور سرجامه های اندرونی و بیرونی زنانه در عصر قاجار بود. جامعه پژوهش، کلیه متون تاریخ نگاری مربوط به سرجامگان زنان عصر قاجار بود. نمونه پژوهش، انواع سرجامه زنانه عصر قاجار بود که به صورت هدفمند بر تاج، تاج کلاه، سربند، عرقچین، لچک و چارقد، چادر، چادر گل دار، روبنده و پیچه مشتمل شد. روش پژوهش کیفی به شیوه توصیفی ـ تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای، به صورت فیش برداری و تصویرخوانی ازمیان منابع تاریخ نگاری موجود، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در طول تاریخ حکومت قاجاریان، در باب سرجامگان زنانه فضای اندرونی؛ تاج و تاج کلاه در طبقات فرادست جای خود را به چارقد و لچک سپرد؛ اما درمقابل پوشش سر در فضای بیرونی تقریباً ثابت باقی ماند و سرجامه اندرونی در مرور ایام، کامل تر و کم تکلف تر شد. از سوی دیگر؛ در برابر این دگرگونی در فضای داخلی، سرجامه بیرونی یعنی چادر، روبنده و پیچه بود که تقریباً به سنت پیشین خود وفاداری نشان داد و در طول حیات خود، با تغییر جزیی در جنس، پیچه های بافته شده از موی اسب جایگزین روبنده های پارچه ای شد. درمجموع می توان نتیجه گرفت درمقابل تنوع و دیگرگونی در انواع سرجامگان زنانه اندرونی در عصر قاجار ازیک سو و منسوجات کاربردی در تهیه آن ها از سوی دیگر؛ پوشش سر در بیرون، محدود و ثابت ماند.
The present study aimed investigating the development of female headgear of the Qajar era in the inner and outer quarters. The research universe consisted of all historical texts on female headgear in the Qajar era. Study sample purposively embraced all types of female headgear of the Qajar era such as Taj, Taj Kolah, Sarband, Araqchin, Lachak, Charqad, Chador, Chador-e Godar, Rubandeh, and Picheh. The study was conducted using a qualitative descriptive-analytical method. The data was collected via library method through taking notes and assessing images from the existing historical sources. The results showed that through the course of the Qajar Dynasty, the in-private female headgear of the upper class changed from Taj and Taj Kolah to Charqad and Lachak, while the in-public headgears remained relatively the same. That means, while in-private headgears had gradually become more complete but less complicated, the in-public headgears, namely Chador, Rubndeh, and Picheh, stood nearly loyal to their traditional form with very little changes, such as replacement of fabric-made Pichesh with horse-hair-woven ones. Generally, it could be concluded that despite diversity and changes in the form and material of in-private female headgears during the Qajar era, the in-public headgears remained limited and unchanged.
(
, 
, 
)
