Abstract:
در طول عصار دین همچون اسبی جسور کباده جامعه بشری را میراند و تمامی زوایای هستی او را در برگرفته است. هنر و به خصوص هنر تئاتر نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. تئاتر به عنوان هنر آگاه ساز و ابزار آموزشی جامعه بشری، همواره تحت تاثیر دین قرار گرفته بطوریکه در هر دوره ای نمودی نو از آن زاییده میگردد. که این نمود پیرو دیدگاه و محیطی ست که در آن متولد گردیده است. تئاتر«نو» نیز از جمله هنرهای نمایشی است که تحت تاثیر تفکرات دینی زمان خود قرار گرفته است. در این هنرنمایشی پیچیده مجموعهای از اندیشهها و هنرهای ژاپنی درهمآمیختهاند که در این میان حضور آیین بودائیسم، در شکلگیری و اعتلای تئاتر«نو» قابل تامل است. هرچند برخی از محققان در زمینه میزان این اثرگذاری تردید کرده و آن را به چالش کشیدهاند، اما از سوی دیگر عدهای از صاحبنظران تئاتر«نو» را از اساس وامدار آیین بودیسم دانستهاند. در این مقاله از طریق بررسی اجزا و ارکان تئاتر«نو» نظیر موضوعیت، تئوری، طراحی صحنه، موسیقی، لباس و غیره پیوند عمیق و ناگسستنی میان آیین بودائیسم و تئاتر«نو» مورد بحث قرار گرفته است. که نتایج حاصل گویای پیوند ارکان و اجزاء تئاتر«نو» با اندیشههای بودیسم دارد. بطوریکه اصول تئاتر«نو» به صورت مستقیم و غیرمستقیم از مفاهیم بودیستی بهره گرفته است و از همینرو بررسی اجمالی اجزاء تئاتر«نو» و بازتاب آن در تفکرات مخاطبانش نشانه مشخصی از تبلور مفاهیم آیین بودا در تئاتر«نو» میباشد.
Machine summary:
نظریه منشا آیینی تئاتر به عنوان موضوعی جدی در تاریخ این هنر از ابتدا تاکنون، در پی تفسیر شکلگیری هنر تئاتر براساس ساختاری نمایشی بوده است که نمایانگر تلاش بشر برای ارتباط با نیروهای ناشناخته یا فوقانسانی از راه نمایش بیرونی یا درونی و اندیشه مذهبی اوست (آرتو، 1383: 59).
که در اين کتاب پيوند ميان آيين بودا و ذن را با تئاتر «نو» به صراحت مورد بحث قرار داده و تئاتر«نو» را دستاورد حضور بوادائيسم در هنر ژاپن معرفي نموده است.
غفاري کتاب تاکاهاشي را با عنوان «نو، نمايش کلاسيک ژاپن» در سال 1398ترجمه و تاليف نمود که در اين کتاب نيز به ارتباط و تاثير مستقيم آيين بودا بر شکل گيري تئاتر «نو» اشاره شده است.
در واقع تئاتر دینی «نو» با بهره گیری از مفاهیم کلان آمیخته با موضوع همواره جاری زیست و زندگی بشر با دشواری در درک روایت آن مواجه نیست و بیپرده و بیواسطه با روح فلسفی آن ارتباط برقرار میکند که این خود عامل موثری در جهت رشد و تعالی جامعه ژاپن در جهت مکتب فلسفی بودا داشته است و به عنوان ابزاری موثر به منظور تحقق اهداف آن واقع گردد.
بطوريکه زآمی موتوکیو به عنوان نظریهپرداز اصلی تئاتر«نو»، برای تدوین و تعلیم اصول آن به وضوح از اندیشههای بودیسم بهره جسته که این مسئله نیز تاییدی بر جایگاه مهم آیین بودا در تبلور تئاتر«نو» در ژاپن است.