Abstract:
بهاول پور روزی مرکز و پایتخت شکوه مند امارت نوابان عباسی بوده است. زبان رسمی این امارت فارسی بود و این رسمیت تا آخر قرن نوز دهم میلادی برقرار ماند. نوابان امارت بهاول پور دوستدار علم و فرهنگ و مشوق شاعران و نویسندگان بوده اند و دربار آنان همیشه بزمی از شاعران و ادیبان بود.کتاب های ارزشمند عرفانی و تاریخی نیز در این دوران نوشته شدند. در این گفتار راجع به دو کتاب تاریخی :مرات دولت عباسی که اولین ماخذ راجع به تاریخ بهاول پور به شمار می رود ، و سیرستان ، به اختصارتوضیح داده شده است . این دو کتاب به زبان فارسی نوشته شدند و منبع دست اول برای تاریخ امارت بهاول پور به شمار می روند.
Machine summary:
در این گفتار راجع به دو کتاب تاریخی :مرات دولت عباسی که اولین ماخذ راجع به تاریخ بهاول پور به شمار می رود ، و سیرستان ، به اختصارتوضیح داده شده است .
این دو کتاب به زبان فارسی نوشته شدند و منبع دست اول برای تاریخ امارت بهاول پور به شمار می روند.
از سال ۱۸۷۱م به بعد روی صفحۀ اول روزنامه، این رباعی فارسی چاپ می شد: هزار شکر خدا را که صادق الاخبار فروغ یافت ز تصدیق صادق الانوار بدر همیشه پسندیده با هزارفروغ به پیش نظر همایون شایق اخبار مولانا عزیز الرحمن متخلص به عزیز(در گذشتۀ ۱۹۴۴م)، بنا بر فرمایش نواب صادق خان رابع ، ’’ باز نامه ‘‘ را از فارسی به زبان اردو ترجمه کرد.
ما دراینجا دو کتاب فارسی که منبع دست اول برای تاریخ امارت بهاول پور به شمار می رود، بررسی خواهیم کرد.
اما مؤلف متوهم شده که او در سرکار این نواب بی گانه است چنانچه او بناچاربا عیال و اطفال به ملتان مهاجرت کردو بر اثر سعایت مولوی محمد امین ،تعلقۀ جلال آباد را که از عهد اورنگ زیب عالمگیر در وجه مدد معاش بود و دیگر عطایای محمد مبارک خان و محمد بهاول خان نیز بدون حرفی و خطای یا جرمی و گناهی از مؤلف عزل کرده به مولوی محمد امین اجاره دادند.
مرتبین و مصنفین صادق التواریخ ،تاریخ سند درعهد کلهورا و مصنف اولین کتاب تاریخی که به زبان انگلیسی درباره تاریخ بهاول پور بعنوان"The History of Bahawalpur" ، شهامت علی،از همین مراۀ دولت عباسیه استفاده کرده است.