Abstract:
تاثیرات و پیامدهای مثبت و منفی فضای مجازی بعنوان یک پدیده نوین در اجتماعات انسانی در حال گسترش است. هر روز از سوی صاحب نظران و رسانهها نقش مثبت اینترنت و فضای مجازی درتوسعه اقتصادی و نقش منفی آن در توسعه فرهنگی برجسته سازی میشود. انسان بر اساس طبیعت ذاتی خویش احتیاج به برقراری ارتباط دارد، واز آغاز برای برقراری ارتباط و رساندن پیام خود به دیگران، شیوههای گوناگون را به کار برده است؛ از اشارههای رمزگونه اولیه گرفته، تا استفاده از پیشرفته ترین وسایل ارتباطی مدرن امروزی. رسانهها و وسایل ارتباط جمعی که در گذشته دارای رشدی کند و ناچیز بوده، در عصر حاضر با تحول چشم گیری روبه رو شدهاند؛ به گونهای که عصر حاضر را «عصر اطلاعات و ارتباطات» میخوانند؛ آن هم ارتباط جوامع انسانی؛ یعنی ارتباط بین کالا، سرمایه، فرهنگ و اعتقادات که به آسانی از مرزهای جغرافیایی میگذرند و وارد قلمرو دیگر جوامع میشوند. هم چنین عصر حاضر را «عصر جریانهای اجتماعی و تحول» نیز نامیدهاند؛ تحول در عقاید، انگارهها، پیامها و ارزشها. در چنین برههای از زمان که فضای مجازی جهان را به دهکدهای کوچک مبدل کرده و مردم جهان را از کوچک و بزرگ با فرهنگ و باورهای متفاوت با یکدیگر مرتبط نموده، مباحث تربیتی فرزندان را با چالش روبه رو ساخته است آنچه در این عصر برای والدین مهم است (مجله افق، بهمن ١٣٨٨ - شماره ٢٥٧) آشنایی با مبانی تعلیم و تربیت و توجه به چالشهای تربیتی این ابزار مدرن است. برای تعلیم و تربیت تعاریف بسیاری بیان شده است. تعریف تعلیم و تربیت، عبارت است از فراهم آوردن زمینهها و عوامل به فعلیت رساندن یا شکوفا ساختن شخص در جهت رشد و تکامل اختیاری او به سوی هدفهای مطلوب و بر اساس برنامهای سنجیده شده میباشد. (فلسفه تعلیم و تربیت، دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، ج ١، ص ٣٤١ ـ ٣٦٦)
Machine summary:
پيش بيني میشود با توسعه فناوري ارتباطات و اطلاعات رويههای ديرينه و مشکلات لاينحل، از قبيل امور کاربردي آموزش و پرورش، تمرکز روي توانايي و نيازهاي فراگيران، نهادينه کردن دانشآموز محوري به جاي کلاس محوري و تغيير نقش معلم به عنوان راهنماي دانشآموزان و نهايتا اصالت بخشيدن به آموزش مادام العمر محقق خواهد شد؛ اما آنچه در اين ميان حلقه مفقودشده تفکرات آموزشي را تشکيل میدهد و توجه به آن حائز اهميت است دقت در به کاربرد مثبت يا منفي فناوريهاي اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزش و پرورش میباشد.
حل مسئله و مهارتهای سطح بالاي تفکر، تفسير و تحليل اطلاعات، مديريت زمان و توانايي اولويت بندي مهارتها در فضاي اطلاعاتي و جامعه جهاني مبتني بر اطلاعات توسعه میيابد و اين منوط به اين است که معلمان و دانشآموزان بتوانند به نحو موثر و اصولي از فناوري استفاده کنند.
پيامدهای مثبت آموزش و پرورش در عصر اطلاعات و ارتباطات با کمک فناوريهای اطلاعات میتوان نابرابريها در دسترسي آموزشي و کيفيت آن را کاهش داد و سيستمهای آموزشي میتوانند دانش و مهارتهای يادگيرندگان خود را ارتقاء دهند، خلاقيت، تفکر نقادانه و يادگيري چگونگي يادگرفتن آنها را تشويق کنند و بهبود بخشند (يونسکو، ٢٠٠٣) ظهور فناوري جديد اطلاعاتي و ارتباطي در عصر اطلاعات، شکل جديدي از محيط يادگيري تعاملي، خلاق و فعال را ايجاد کرده است، به نحوي که همۀ افراد قادرند در هرکجا و هر زمان به اطلاعات مورد نياز خود دست يابند.