Abstract:
بررسی دقیق آثار حماسی در هر دورهای، به شناخت بیشتر و بهتر آن آثار در ادبیات فارسی میانجامد.
در این تحقیق و مقاله بر آنیم که این داستان حماسی بعد فردوسی را از دیدگاه زیباییهای ادبی به ویژه صور خیال که به کمک آن میتوان بسیاری از نکات پنهان و جزئی آثار ادبی آشکار کرد.
البته چهارچوب نظری این تحقیق برگرفته از کتاب «صور خیال در شعر فارسی دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی» و «متون منظوم پهلوانی، دکتر سجاد آیدنلو» میباشد.
باید توجه داشت که در چنین داستانهایی شاعر، با حفظ اصل داستان و روایت و انتقال آن به نسلهای بعدی، هم چنین علاوه بر عواطف واحساسات. میکوشد تا توصیف و صور خیال که بیانگر میزان قدرت و هنر شاعر در سرودن شعر است را به صفحۀ ظهور برساند. آن چه که در این تحقیق و پژوهش بررسی میکنیم جنبههای توصیفی و تحلیلی در دو محور عمودی و افقی داستان و اشعار با ذکر نمونههایی کوتاه که موجب اطالهی کلام نشود.
توصیف و نقش صور خیال در حماسه از جمله اغراق، تشبیه، استعاره و کنایه که بیشتر در خور توجه است. هر چند که در آثار و اشعار حماسی اغراق بیشتر به چشم میآید اما تشبیه و استعاره و کنایه و.... نیز خالی از لطف نیستند.
Machine summary:
(محمدرضا شفیعی کدکنی، 440:1392) حال که تصویر سازی ابیات حماسی را از دیدگاه دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی مورد بررسی قرار داده و نکاتی را به عنوان نمونه و یادآوری راجع به محور عمودی صور خیال برگرفتیم باید یادآور شویم که نکتههای عمودی بسیاری در خور توجه بوده هست و ذکر و یاد آنها در این تحقیق کوچک زمانگیر میشود اما باید دانست که ساختن تصویر شعری و خیال و هماهنگی ارتباط بین ابیات در یک اثر حماسی بیشتر از قصیده و غزل به چشم میآید در بعضی از ابیات مثلاً این بیت فردوسی هم میتوان به بررسی محور عمودی از نظر تصویر سازی و تخیل جانانه-انگار در حال اتفاق است آن چه که در بیت خوانده میشود-پرداخت و هم به محور افقی صور خیال آن توجه نمود چنانچه در ما بقی ابیات نیز در 8 منظومه جهانگیر نامه به چشم میآید.
{مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} این تصویر سازی در بیت فوق به گونه بیان شده که خواننده یا شنونده اگر آن را در ذهن تجسم کند فکر میکند همین الان دارد اتفاق میافتد فارغ از محور افقی صور خیال حال تصاویر ذهنی در ابیات جهانگیر نامه در ذیل را مرور میکنیم: {مراجعه شود به فایل جدول الحاقی} (آیدنلو، 213:1393) گر چه این چند بیت منتخب محور افقی هم دارند اما فعلاً بحث ما سرِ محور عمودیست و تصویر و چنان شاعرانه ارتباط ابیات و نزدیکی ان با یکدیگر و این که چگونه شاعر توانسته است تصویر سازی کند همچون فردوسی که اگر ذهن مجسم شود نمایش میدهد که چگونه گرز گران را به هوا پرتاب میکند و آن را در هوا میگیرد و اغراق زیبایی که در این ابیات شکل گرفته است.