Abstract:
منظور از «ارزش های اسلامی» در پژوهش حاضر «ارزش های اخلاقی برگرفته از اسلام» است. از این منظر «ارزش اسلامی» یک فعل اختیاری مطلوب و متعالی است که مطلوبیت آن از مبانی و بینش های اسلامی نشیت گرفته و انجام آن انسان را به اهداف والا و کمال حقیقی خویش یعنی قرب خداوند متعال نایل می کند. ارزش های اسلامی بر نظریه ها و روش های عملی مدیران مسلمان تاثیر گذاشته و به آنها جهت می دهد؛ ازاین رو یکی از بهترین تعاریف «مدیریت اسلامی»، مدیریت بر مبنای نظام ارزشی اسلام است. در منابع مدیریت اسلامی، «ارزش های اسلامی خاص حاکم بر مدیریت» تحت عنوان «اصول مدیریت اسلامی» از ابعاد مختلف بررسی شده و به نتایج چشمگیری انجامیده است. طبق رویکرد رایج، «مدیریت رسانه» یکی از عرصه های مهم و نوین مدیریت است؛ ازاین رو «مدیریت اسلامی رسانه» نیز متاثر از این ارزش ها و اصول است؛ اما در سطح خردتر، مجموعه ای از ارزش های اسلامی وجود دارند که مختص به مدیریت رسانه و به تعبیری «اخص» هستند که تاکنون به طور مستقل بررسی نشده اند. با آنکه ضرورت شناسایی این ارزش های خاص و اخص از بعد نظری و در مسیر تدوین دانش مدیریت رسانه با رویکرد اسلامی برای صاحب نظران و پژوهشگران عرصه مدیریت اسلامی روشن است، اما از بعد عملی و کاربردی، ضرورت و سودمندی چنین پژوهش هایی مورد سوال و اشکال واقع شده است. بر این اساس مسیله و هدف پژوهش حاضر آن است که به تفصیل این ضرورت را تبیین نماید. محقق با روش توصیفی تحلیلی به کنکاش در منابع پرداخته و از شش جهت، ضرورت شناسایی ارزش های حاکم بر مدیریت رسانه را توضیح داده است.
Islamic values‖, in this study, means "the ethical values derived from Islam". From this viewpoint, "Islamic value" is a voluntary and transcendental act whose sublimeness originates from Islamic principles and insights and leads man towards his true goals and perfection, i.e. nearness to God Almighty. Islamic values influence and give direction to Muslim managers’ views and practical methods. Therefore, one of the best definitions of "Islamic management" is managing based on the value system of Islam. In the Islamic management sources, "specific Islamic values governing management" under the title of "Islamic Management Principles" have been studied from different dimensions leading to impressive results. Today, "media management" is an important and new field in management. Therefore, "Islamic media management" is also influenced by these values and principles. However, there is a set of Islamic values specific to media management. These ―specific‖ values have not been investigated independently so far. Clearly, from the theoretical aspect, identifying these special values is a necessity for developing the knowledge of media management with an Islamic approach for experts and researchers in the field of Islamic management; however, from the practical and applied aspect, the necessity and usefulness of such researches have been questioned. The present research aims to explain this necessity in detail. Using descriptive-analytical method, the researcher has studied different sources and has discussed the necessity of identifying the values governing media management in six aspects.
Machine summary:
بنابراين با آنکه ضرورت شناسايي ارزشهاي خاص و اخص حاکم بر مديريت رسانه، از بعد نظري و در مسير تدوين «دانش مديريت رسانه با رويکرد اسلامي» براي صاحبنظران و پژوهشگران عرصۀ مديريت اسلامي روشن است، اما از بعد عملي و کاربردي، ضرورت و سودمندي چنين پژوهشهايي مورد سؤال و اشکال واقع شده است.
1. مديريت رسانه براساس تعريفي جامع، «مديريت» فراگرد بهکارگيري مؤثر و کارآمد منابع مادي و انساني بر مبناي يک نظام ارزشي پذيرفتهشده است که براي دستيابي به اهداف تعيينشدۀ سازمان و از طريق برنامهريزي، سازماندهي، بسيج منابع و امکانات، رهبري و کنترل، صورت ميگيرد (رضاييان، 1388، ص 8)؛ اما «مديريت رسانه» (Media Management) با توجه به رويکردهاي مختلفي که به آن وجود دارد، ميتواند تعاريف مختلفي داشته باشد.
سازمانهاي رسانهاي بالطبع تشابهاتي با سازمانهاي غيررسانهاي همچون سازمانهاي دولتي و صنعتي دارند؛ مانند اينکه در همۀ آنها برنامهريزي، سازماندهي، بسيج منابع و امکانات، رهبري و کنترل، ضرورت دارد و سازمان بايد بهشيوهاي کارا و اثربخش بهسمت اهداف خويش حرکت کند؛ اما از جهات مختلفي، سازمانهاي رسانهاي با ديگر سازمانها تفاوت و تمايز دارند که موجب ميشود مديريت اين سازمانها نيز مديريتي متفاوت و خاص باشد و سازوکارهاي نظري و عملي ويژهاي را بطلبد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) شكل 1: مراتب ارزشهاي اسلامي حاکم بر مديريت رسانه در ابتدا بايد گفت، با توجه به اهميتي که رسانهها در جامعه دارند و تمايزات مهمي که سازمانهاي رسانهاي را از غير آنها ممتاز ميسازد (که در بخشهاي قبلي به برخي اشاره شد)، اهميت و ضرورت توجه ويژه به «مديريت رسانه» بهعنوان يکي از عرصههاي ممتاز و مهم دانش مديريت، کاملاً روشن است.